سۆشیاڵ میدیا و هەڕەشەی ونبوونی سەرنج؛ چۆن مێشکی مرۆڤ لە سەردەمی دیجیتاڵیدا دووبارە ڕێکدەخرێتەوە؟

وێستگە ستایل - سۆلین عوسمان

لە جیهانێکدا کە بەردەوام بە نۆتیفیکەیشن و ڤیدیۆ کورتەکان دەورە دراوین، توێژینەوە مەعریفییەکان هۆشدارییەکی توند دەدەن: بەکارهێنانی لەڕادەبەدەری سۆشیاڵ میدیا بە شێوەیەکی بنەڕەتی شێوازی تەرکیزکردن و سەرنجدانی مرۆڤ دەگۆڕێت و مێشک ڕادەهێنێت کە تەنها چاوەڕێی پاداشتی خێرا بێت.

کاتێک مرۆڤ بەناو شاشەی مۆبایلەکەیدا سکرۆڵ دەکات، مێشک لەگەڵ هەر زانیارییەکی نوێ یان هەر "لایک"ێک، بڕێکی کەم دۆپامین دەردەدات. ئەمە وادەکات مێشک ئاڵوودەی ئەم هاندەرە خێرایانە بێت. لە ئەنجامدا، توانای مێشک بۆ تەرکیزکردن لەسەر کتێبێک یان ئەرکێکی درێژخایەن لاواز دەبێت، چونکە مێشک فێر بووە کە ئەگەر لە ماوەی ٣ چرکەدا چێژی وەرنەگرت، دەبێت بچێتە سەر بابەتێکی تر. ئەم دیاردەیە لە ناو زاناکاندا بە "مێشکی پۆپکۆرن" ناسراوە، کە تێیدا سەرنجی مرۆڤ زۆر بە خێرایی لە بابەتێکەوە بۆ بابەتێکی تر دەفڕێت.

وێنەگرتنی مێشکی بەکارهێنەرە سەرسەختەکانی سۆشیاڵ میدیا نیشانی دەدات کە چالاکی لە ناوچەی "Prefrontal Cortex" کە بەرپرسە لە تەرکیزی قووڵ، کەمیکردووە. ئەمە مەترسییەکی گەورەیە بۆ سەر نەوەی نوێ، چونکە مێشکیان لە قۆناغی گەشەکردندایە و ئەم جۆرە ڕاهێنانە دیجیتاڵییە دەبێتە هۆی ئەوەی لە داهاتوودا نەتوانن بڕیاری ئاڵۆز بدەن یان کێشە گەورەکان چارەسەر بکەن. جەنجاڵی زانیارییەکان وایکردووە یادەوەری کورتخایەنیش لاواز ببێت، چونکە مێشک کاتی پێویستی نییە بۆ کۆدکردن و هەڵگرتنی زانیارییەکان.

لە ڕووی مێژووییەوە، مێشکی مرۆڤ بۆ ژینگەیەک گەشەی کردووە کە پێویستی بە ئارامی و چاودێریکردنی ورد هەبووە، بەڵام ئێستا لە ژێر فشارێکی گەورەدایە کە پێشتر هەرگیز تاقی نەکراوەتەوە. شارەزایان دەڵێن "ئابووری سەرنج" وایکردووە کۆمپانیاکان هەوڵ بدەن مێشکمان بە شاشەکانەوە ببەستنەوە بەبێ گوێدانە زیانە مەعریفییەکانی.

بۆ ڕزگاربوون لەم دۆخە، زاناکان جەخت لەسەر "ڕۆژووی دیجیتاڵی" و گەڕانەوە بۆ خوو و نەریتە کۆنەکان دەکەنەوە، وەک خوێندنەوەی کتێبی چاپکراو و پیاسەکردن بەبێ مۆبایل. پاراستنی توانای سەرنجدان گەورەترین سەرمایەی مرۆڤە لە سەدەی بیست و یەکدا، و پێویستە وەک پێویستییەکی پزیشکی مامەڵەی لەگەڵدا بکرێت.

سەرچاوە: بەشی توێژینەوەی مەعریفی لە زانکۆی ئۆکسفۆرد، گۆڤاری زانستی دیجیتاڵی، ڕاپۆرتەکانی کۆمەڵەی دەروونناسی ئەمریکی