بۆ ئەوەی بزانن بۆچی (شۆڕشە ئیسلامییەكەی سوریا) هەمووانی ترساندووە!
پ. د. سەعید عەلی محەمەد
دوای ڕووخانی ڕژێمەكەی سوریا و هەڵاتنی سەرۆكە دیكتاتۆرەكەی وڵاتێك نەماوە لە ناوچەكەدا نەتۆقیبێ لە سەركەوتنی شۆڕشی گەلانی سوریا و كاریگەری ئەو شۆڕشە لەسەر بوژاندنەوە و جوڵاندنی ئیسلامییەكان لە وڵاتەكانیاندا !
هیندستان لەو دوورەوە ترسی لێ نیشتووە جوڵانەوەی ئیسلامیی ویلایەتی كشمیر دووبارە ببێتەوە ببێتە مایەی هەڕەشە بۆ سەر ئەو وڵاتە! هەریەك لە ئیماراتی عەرەبی و ئوردن و وڵاتانی كەنداو بەگشتی دەستیان بە جموجوڵێكی دیپلۆماسیی و سیاسیی و موخابەراتیی ئاشكراو پەنهان كردووە بۆ ڕێگەگرتن لە هەیمەنەكردنی چەكدارە ئیسلامییەكانی سوریا بەسەر دەسەڵاتداو هەڕەشە دروستكردن بۆ سەر ئاسایش و عەرش و دەسەڵاتەكەی ئوان!
لەولاوە ( عبدول فەتاح سیسیی ) سەرۆكە كودەتاچییەكەی میسریش ترس و لەرزێكی زۆری لێ نیشتووە و لەپێشبینی سەرهەڵدانی شۆڕشێكی جەماوەریی سەرتاسەریی دژ بە دەسەڵاتەكەی و ، تووشبوونی بە هەمان چارەنووسی بەشار ئەسەد هەر لەئێستاوە دەزگا هەواڵگرییەكانی داوای بەهاناوە هاتنی ئیسرائیل دەكەن و ، لە میدیاكانیشدا دەیەوێ پاكی پەرێزی خۆی ڕابگەیەنێ و دەڵێ : من نە خوێنی میسرییەكانم ڕشتووە و ، نە پارە و سامانی وڵاتیشم دزیووە!
لە عێراق و لە ئێرانیش قەلەقی و پشێوییەك بە سیاسیەكانەوە زۆر بە ئاشكرا هەستی پێ دەكرێ و ، ئەم دوو وڵاتە ترسی ئەوەیان هەیە لاوازبوونی بەرەی موقاوەمە و پەرەسەندنی توڕەییەكان لە ناوچەكەدا پەل بۆ ڕووخاندنی دەسەڵاتەكانی ئەوانیش بهاوێ و ، هەیمەنەی ئێران و هاوپەیمانەكانی بۆ هەتا هەتایە لە ناوچەكەدا كۆتایی پێبێت!
ئەمە جگە لەوەی هەریەك لە ئەمریكا و ئەوروپا و ئیسرائیل پەیامی ئاگاداركردنەوە و هەندێ جار هەڕەشە ئامێزیش بۆ دەسەڵاتدارانی نوێی سوریا دەنێرن و ، تەلئەبیبیش ڕۆژانە توانا سەربازیی و دامەزراوە گرنگ و ناوەندە تەكنۆلۆژیی و زانستییە پێشكەوتووەكان لە سوریا بۆردومان و وێران دەكات!
ئەم هەموو ترس و دڵەڕاوكێ یە لە سەركەوتن و هاتنە پێشەوەی ڕەوتێكی ئیسلامیی چەكداریی كە تا ئەم ساتەوەختەش زۆر وردو عاقڵانە و زیرەكانە مامەڵە دەكات و ، وا دەردەكەوێ زۆر چاك شارەزا و ئاگاداری سیاسەت و زمان و گوتاری جیهانی هاوچەرخ بێت ، كۆمەڵێ هۆكارو پاڵنەری سەرەكی لە پشتەوەیە كە دەكرێ من لەم چەند خاڵەی خوارەوەدا ئاماژە بە هەندێكیان بكەم:
یەكەم / وڵاتی سوریا كە پێی دەوترێ ( وڵاتی شام ) بەدرێژایی مێژوو قورسایی و كاریگەریی و پێگەی تایبەت و پیرۆزی خۆی هەبووە ، زۆر لە دەقە ئاینییەكان و فەرموودە پیرۆزەكان ئاماژەیان بەم تایبەتمەندییە داوە ، بۆ نمونە : پێغەمبەر – دروودی خوای لەسەر بێ – دەفەرموێ : ( ان الله قد تكفل لي بالشام / پەروەردگار پاراستنی شامی بۆ من لە ئەستۆ گرتووە ) ، یان دەفەرموێ : (اذا فسد اهل الشام فلا خير فيكم / ئەگەر خەڵكی شام توشی لادان و خراپە بوون ئیتر ئێوە كەڵكتان تێدا نیە) ، هەر لە فەرموودەدا هاتووە : (عقر دار المؤمنین : الشام / شام سوچی ماڵە گەورەكەی باوەڕدارانە) ، ئیبنو كەسیر گەورە مێژوونووسی ئیسلامیی دەڵێ : ( وڵاتی شام لە كۆتاییدا دەبێتە شوێن و پەناگەی ئیسلام و موسڵمانان ) ... لە كەلتوری ئیسلامیشدا ئەوە دووپات كراوەتەوە كە ( نەمانی ئاژاوە و خراپە لە وڵاتی شامدا سەركەوتنی ئیسلام و ، هێزی باوەڕ و ، نەمانی نیفاق بەدوایدا دێت لە شوێن و وڵاتانی تری ناوچەكە !! بۆیە لەم سۆنگەیەوە دوور نیە ڕووخانی ڕژێمەكەی ئەسەد و گەڕانەوەی وڵاتی شام بۆ ژێر ڕكێفی دەسەڵاتێكی ئیسلامیی سەرەتای دەستپێكردنی ئەو قۆناغە بێت كە تێیدا سەرجەم ڕژێمە دیكتاتۆرو ستەمكارەكانی ناوچەكە یەك لەدوای یەك ڕادەماڵرێن!
دووەم / بیرمەندو شارەزایانی بواری سیاسەت و مێژووی كۆن و هاوچەرخ دەڵێن: خۆرئاوا و ڕژێمە دیكتاتۆرەكان قەت لە زۆری ژمارەی موسڵمانان و مزگەوتەكانیان نەترساون ، ئەوان كاتێك ترساون و دەترسێن ئیسلام دەوڵەت بێ و دەسەڵاتی هەبێ و فەرمانڕەوایەتی بكات! چونكە ئەوان دەزانن لە بارودۆخ و كەشێكی ئاوادا شوێنكەوتووەكانی ئیسلام و گەلانی موسڵمان لە پەراوێزەوە دەبنە بڕیاردەرو ، لە كۆمەڵێ مەڕو ئاژەڵی دەستەمۆ و ڕاهێنراوەوە دەبنە خاوەن ( دان و كەڵبەی تیژ ) كە توانای ڕووبەڕووبوونەوە و شكستپێهێنانی هەر لایەنێكیان هەیە پەلاماریان بدات و هێرش بكاتە سەریان ! ئەوان چاك لەو ڕاستیە تێگەیشتوون كە چەسپاندنی دەسەڵاتی ئیسلامیی و مومارەسەكردنی عاقڵانە و زیرەكانە و حەكیمانەی ئەو دەسەڵاتە لەهەر وڵاتێكدا بەرهەم و داهێنان و بوژانەوە و پێشكەوتن و ئارامی و دەستكەوتی گەورەی بێ وێنە پێشكەش دەكات!
زەقترین و نزیكترین بەڵگەش ئابووریی و گەشەكردنی ئەفغانستانە ، بەهێزیی و تۆكمەیی دامەزراوەكانی دەوڵەت و پایەكانی دەسەڵاتە لەژێر سایەی فەرمانڕەوایەتی تاڵیباندا ، ئەو فەرمانڕەوایەتیەی كە توانی تەنها لەماوەی دوو ساڵدا سەرجەم قەرزە دەرەكییەكانی سەر ئەفغانستان بداتەوە و گەلی ئەفغانستان لە كۆت و بەندی (بانكی دراوی نێودەوڵەتی) ڕزگارو ئازاد بكات ! بۆیە دووبارەكردنەوە و بەرجەستەكردنی نوسخەی دووەمی ئەو ئەزموونە سەركەوتووەی ئەفغانستان لە سوریادا زۆر ئاسانتر دەبێ بەهۆی ئەو پێگە جیۆپۆلۆتیكیە گرنگ و ، سەروەت و سامان و داهاتە گەورەیەی لەو وڵاتەدا هەیە ، ئەگەرچی دوژمنەكانی دەوروبەری سەرسەختترن و هەڕەشەكانی سەر ئەو وڵاتەش زۆرتر و گەورەترن!
سێهەم / لەنێو گەلانی ئیسلامیدا نەوەیەكی نوێ پەروەردە و پەیدابووە كە بەس تەنها لە سنووری بانگەوازو دەعوە و پەروەردەدا ناخولێتەوە ، بەڵكو هەنگاو بەرەو بنیاتنانی دەوڵەت هەڵدەگرێ ، نەوەیەك كە ئاڵاو دروشمی گرتنە دەستی دەسەڵاتیی هەڵگرتووە ، نەوەیەك كە ئەزموون و لێهاتوویی و توانا و وانەی لە مەیدانەكانی ڕووبەڕووبوونەوە و جەنگ وەرگرتووە و ، لەنێو جەرگەی ناسۆری و تاڵاوی زیندان و قوربانیەكاندا پێگەیشتووە ، ئەم نەوەیە ئێستا هەوڵی گەڵاڵەكردنی پڕۆژەی شارستانیی دەدات كە فەرمانڕەوایەتی و دەسەڵات بۆ ئیسلام بگێڕێتەوە و ، شەریعەت بكاتەوە بە مەرجەعی ژیانی میللەتە ستەمدیدەكان ، ئەو نەوەیە بڕوای وایە بەرجەستەكردن و پراكتیزەكردنی پڕۆژە ئیسلامیە گەورەكە ناكرێ تەنها هەر خەون بێ ، بەڵكو بە هەوڵ و كۆشش و قوربانیی زۆر بە ئاسان دەبێتە حەقیقەت و دەتوانێ ڕژێمە دیكتاتۆرو سیستمە تۆتالیتاریەكان ڕاماڵێ! بەتایبەت لەم قۆناغەی ئێستادا كە بە قۆناغی (هەڵوەشانەوەی سوپاكان) و ، قۆناغی ( لاوازبوونی ڕۆڵی دەوڵەتان ) و ، سەرهەڵدان و بوژانەوەی جوڵانەوە ئازادیخوازەكانە.
چوارەم / زۆربەی زۆری سەركردە و سەرۆك و بیریاریە ڕۆژئاواییەكان بە ئاشكراو لە كۆبوونەوە داخراوو تایبەتەكانیاندا ، هەروەها لە ڕاپۆرتە هەواڵگریەكان و ، توێژینەوەكانی سەنتەرو دامەزراوە ستراتیژە شیكارییەكانی رۆژئاوادا ئەو ڕاستییە دووپات ئەكەنەوە كە كێشە و گرفتی ئەوان لەگەڵ جیهانی ئیسلامی و گەلانی موسڵماندا تەنها ئیسلام و شەریعەتە و هیچی تر ، چونكە بەلای ئەوانەوە - وەك خۆیان دەڵێن – ئیسلام ئاینێكی شارستانیی گشتگیرە و هەموو وەڵامەكانی پرسیارەكانی پەیوەست بە ژیان و گەردوون و مرۆڤایەتیی تێدایە و ، ڕكابەرێكی سەرسەختی شارستانیەتی ڕۆژئاوایە كە ڕۆژ بەڕۆژ بەرەو شكست و پوكانەوە و داڕمان دەڕوات ، دەكرێ لێرەشدا ئاماژە بە نوسینێكی ( Keir Rodney Starmer )ی سەرۆكی پارتی كرێكارانی بریتانیا و سەرۆك وەزیرانی پێشووی ئەو وڵاتە بكەین کە لە ڕۆژنامەی ( The Sun ) بڵاوی كردوەتەوە ! لێرەوە دەردەكەوێ ئەوەی لە هەگبەو قاموسی زلهێزەكان و ڕۆژئاواییەكان و ڕژێمە دیكتاتۆرو سیستمە عەلمانیەكاندا هەیە ئەوەیە كە :
- شۆڕش دژی ستەم ڕەوایە ، بەڵام ئەگەر ئیسلامیەكان سەركردایەتی بكەن نەخێر!
- خۆسەپاندن ستەمە ، بەڵام ئەگەر بەسەر ئیسلامیەكاندا بێ كێشەی نیە!
- دیموكراسییەت و هەڵبژاردن مافە ، بەڵام بەمەرجێ نەبێتە مایەی سەركەوتنی ئیسلامیەكان.
- هەڵگەڕانەوە لە یاساو شەرعییەت كودەتایە ، بەڵام ئەگەر بەسەر ئیسلامیەكاندا بێ قەیدی نیە!
- دەربڕینی ڕاوبۆچوون و ئازادی ڕادەربڕین ڕەوایە ، بەڵام بۆ ئیسلامیەكان نەخێر!
- ئەوانەی لەسەر ڕاوبۆچوونی سیاسیی گیراون ستەملێكراون ، بەڵام ئەگەر ئیسلامیەكان بوون نەخێر!
پێنجەم / ساڵی 2021 دوای شكستی سەربازیی ئەمریكا و ڕووخاندنی حكومەتە كارتۆنیەكەی (ئەشرەف غەنی) لە كابول و گەڕانەوەی بزووتنەوەی تاڵیبان بۆ سەر تەختی دەسەڵات لە ئەفغانستاندا ، مەكینەی ئیعلامیی سەرمایەداریی ڕۆژئاوا و ، میدیای عەرەبی و ناوچەكە بەگشتی هەڵمەتێكی گەورەی ناشرین و قێزەونیان دژ بە تاڵیبان و دەسەڵات و ئایدۆلۆژیاكەی دەستپێكردو ، ئەوانیان بەشوانی شاخەكان و كەسانی بەربەریی و بێ عەقڵ و بێ ئاگا لە سیاسەتی جیهانی و ، ناشارەزا لە سیاسەت و فیكرو ئابووریی و زانست و سەردەم لە قەڵەم دەدا! ئێستاش دوای سەركەوتنی شۆڕشە ئیسلامیەكەی سوریا و گرتنە دەستی دەسەڵات لەلایەن ڕەوتێكی چەكداریی ئیسلامیەوە مێژوو دووبارە دەبێتەوە و هەمان قەوانە لێ دەدرێتەوە و ، هەمان مەكینەی ئیعلامی دژ بەو دەسەڵاتە ئیسلامیە گەرم كراوە كە كەناڵە ئاسمانیەكان و میدیا عەرەبیەكانی ( محمد بن سەلمان )ی سعودیە و ، (محمد بن زاید )ی ئیماراتی عەرەبی ڕۆڵی سەرەكی تێدا دەگێڕن ، كە بەداخەوە لە كوردستانیشدا كەسانێكی بەناو نوسەرو قەڵەم لەرزۆك و ڕووناكبیری ساختە و كۆڵەوار لە سیاسەت هەمان ڕۆڵیان لە ئەستۆگرتووە!
شەشەم / ئازادكردنی سوریا و ڕووخاندنی ڕژێمێكی داپڵۆسێنەری (61) ساڵ تەمەن ، پەردەی لەسەر زۆرێك لە ڕاستیەكان هەڵدایەوە و ، گەلانی ناوچەكەی وریا و بەئاگاهێنایەوە لە پڕۆژەیەكی ساختە كە دەیان ساڵە بازرگانی بە پرسی فەلەستینەوە دەكات و ، ڕای گشتی عەرەبی و ئیسلامی فریو دەدات ، ڕووخاندنی بەشار ئەسەد كۆتایی بە پڕۆژەی بەشیعەكردنی وڵاتانی ناوچەكە هێنا ، كۆتایی بەپڕۆژەیەك هێنا كە سوریای کردبووە وڵاتی سەرەكی بەرهەم هێنەرو ڕەوانەكەری مادەی هۆشبەر بۆ وڵاتان و جیهان بەگشتی! دیارە كۆتایی هێنان و هەڵتەكاندنی پڕۆژەیەكی ئیقلیمیی گەورە و زەبەلاحی لەوجۆرە كە زۆرێك لە دەسەڵات و ڕژێم و هێزەۆكاڵیەكانیش لێرەو لەوێ لە پەنایدا سەریان نابوویەوە و خۆیان حەشاردا بوو و ، ئاوات و ئامانجی جیاجیایان لەسەر هەڵچنیبوو ترساندو ڕاچڵەكاند!
PM:09:20:18/12/2024
ئهم بابهته 2148
جار خوێنراوهتهوه
هەموو وتارەکان کاتێک لە وێستگە نیوز بڵاودەبێتەوە تەنها بیروبۆچونی خاوەنەکانێتی