پێشهاتەکانی ساڵی نوێ بۆ عێراق مەترسیدارن.
عوسمان گوڵپی
لە دوای گۆڕانکاریە خێراکانی سوریە و کەوتنی بەشارەوە، بەسەرنجدان لەسەر هەندێك لێدوانی ئەوانەی ئاگادار و جێبەجێکاری دۆخی سوریە بوون، زۆر ئاسان تێدەگەیت کە چاوەکان لەسەر عێراقن، هەرچەند دۆخی عێراق و سوریە بەراورد ناکرێن بەیەك بەهۆی ئەو جیاوازیە زۆرەی لە نێوانیاندا هەیە، چاوەڕیێ سیناریۆی هاوشێوەی بۆ ناکرێت.
لە نوێترین لێدوانیدا وەزیری دەرەوەی ئەمریکا دەڵێت کەوتنی سوریە کاریگەری لەسەر بەهێز بوونەوەی داعش هەیە لە عێراق، ئەم لێدوانە ئاماژەی گەڕاندنەوەی ڕۆڵە بۆ داعش یان گروپێکی هاوشێوە.
عێراق لەبەر ئەوەی هێزی ئۆپۆزسیۆنی چەکداری نیە و ناشکرێت وڵاتێکیتر ئەو ڕۆڵە بگێڕێت، بۆیە دەبێت ئەو ڕۆڵە بدرێتە گروپیتر، ناوهێنانە بەردەوامەکانی داعش وەك مەترسی ئەو گروپەی بە زیندویی هێشتۆتەوە بە جۆرێك تاکە خۆراکی مانەوەیەتی، بۆیە ناوهێنان و ئاماژەدان بەوەی کە کەوتنی سوریە دەبێتە هۆی بەهێزبونەوەی داعش لە عێراق ئاماژەی مەیلی گەڕاندنەوەی ئەم گروپە و هاوشێوەکانێتی بۆ ناوچەکە.
لە لایەکیترەوە ئەو هێزەی سوریەی ئازاد کرد هەمویان خەڵکی سوریە نین، بەڵکو تێکەڵەیەکە لە جیهادیەکانی وڵاتانیتر، لە دیمانەیەکیدا محمد جۆلانی بەڕوونی باسیان دەکات و دەڵێت ئەو چەکدارانەی لەگەڵمانن هەموویان خەڵکی سوریە نین بەڵکو نزیکەی ٪٣٠ چەکدارەکان خەڵکی وڵاتانیترن و لەگەڵمانن.
بوونی ئەم خەڵکە جیهادیە لە نێو هێزی سوریەدا هەوێنی دروستبونی مەترسیەکەن، چونکە ئەوان بە ڕۆحیەتی فەتحکردن و جیهادەوە لەوێن، ڕۆحیەتی فەتح و جیهادیش سنوری دەوڵەتان ناناسێت و لەگەڵ گرتنی شوێنێك بیریان لای شوێنیتر و وڵاتیترە چونکە ئەم ڕۆحیەتە سنورەکان بە پەرتکەری وڵاتانی موسڵمان دەزانێت، بۆیە هەموو ئەو چەکدارانەی کە بیانین و ئەوانەش کە هەمان تێڕوانینیان هەیە بۆ ڕزگارکردنی سوریە، مەترسی جدین لەسەرعێراق، چونکە ئەوان پێیانوایە عێراق لەژێر دەستی ئێراندایە و هەر ئەمەش بەسە بۆکردنەوەی بەرەیەکی نوێی جەنگ، بۆیە چاوەڕوانکراوە کە وڵاتانی پشتیوانی ئەو هێزەی بەشاری ڕووخان، چاوی لە گواستنەوەی ئەو چەکدارانەبێت بۆ خاکی عێراق و داڕشتنی نەخشەی گەڕێکیتری ناکۆکی و گرژی ئەمنی لە نێو خاکی عێراق، لێدوانەکانی محمد جۆلانیش دژ بە ئێران ئاماژەی کردنەوەی بەرەیەکیتری نەیاری سیاسەتەکانی تارانە، لە وڵاتێك کە چەند رۆژێك بەر لە ئێستا دۆست و رێڕەوی بەرەی مقاوەمە بوو، ئەوە جگە لەو مەترسیانەی لەدوای دەستبەکاربونی دۆناڵد ترامپەوە ڕووبەڕووی ئێران دەبنەوە.
لە نێوخۆی عێراقیشدا لە ڕووی سیاسیەوە تاڕادەیەك جۆرێك لە پێشوازیکردن لە گۆڕانکاری بوونی هەیە و بەڕوونیش هەستی پێدەکرێت، چونکە ئەو هێز و ئاراستانەی بەهۆی بەهێزبونی نفوزی ئاراستەکانی نزیك لە ئێرانەوە لاواز بوون و دوچاری تەسفیەی سیاسی بونەوە بەدەرفەتی دەزانن و پێیانوایە بەهۆی گۆڕانکاریەکانی ناوچەکەو تاڕادەیەك لاوازبوونی بەرەی مقاوەمەوە لە ناوچەکەدا هەلێك دێتە پێشەوە بۆیان و دەبێت خۆیانی بۆ ئامادە بکەن بەتایبەت لە کاتێکدا ئاراستەیەکی بەهێزی شیعیش لە نێو ئەم بازنەیەدا خۆی دەبینێتەوە، ئەم جۆرە بیرکردنەوەیە گەر پشتیوانی دەرەکی هەبێت ئەوا زەمینەی عێراق لەبارتر دەکات بۆ گۆڕانکاری تیایدا، کە وادەکات قۆناغی داهاتوو قۆناغی پاشەکشەی ئەو هێزانەبێت کە بەبەشێك لە سیاسەتی تاران ناسراون و بەرژەوەندی وڵاتان جارێکیتر دادەڕێژرێتەوە بە هەرێمی کوردستانیشەوە.
بۆیە چاوەڕێ دەکرێت لە ساڵی نوێدا عێراق بە دۆخێکی ناجێگیردا تێپەڕ ببێت بە بژاردەی جەماوەریشەوە، هەر چەند پلان و جۆری سیاسەتی هێزەکانی نزیك لە ئێران دیاری دەکات کە عێراق بە چ دۆخێکدا تێدەپەڕێت، لە بەرامبەردا دەکرێت هەندێك ڕێگای تاکتیکی پاشەکشەیی بتوانێت مەترسیەکان کەم بکاتەوە، چونکە سیاسەتەکانی تاران لە ئێستادا خۆ دوور گرتنە لە ڕووبەڕوو بونەوە و پەرەسەندنی ناکۆکیەکان و نایەوێت ناوچەکە بە گرژی زیاتردا تێپەڕێت و زۆر باش لە قابارەی زیانە ئابوری و سیاسی و ئەمنیەکانی پەرەسەندنی ئاڵۆزیەکان تێگەشتوە.
PM:02:20:15/12/2024
ئه‌م بابه‌ته 516
جار خوێنراوه‌ته‌وه
هەموو وتارەکان کاتێک لە وێستگە نیوز بڵاودەبێتەوە تەنها بیروبۆچونی خاوەنەکانێتی