نێچیرڤان بارزانی و دیپلۆماسیەتی نەرم

‌ژیان جەلال

پاش ئەوەی تورکیا لە ٣ نیسان ٢٠٢٣، بڕیاری داخستنی ئاسمانی وڵاتەکەی بە ڕووی فڕۆکەخانەی سلێمانی دا، بە هۆکاری بەکارهێنانی فڕۆکەخانەکە بۆ خزمەتی گرووپە کوردییە ئۆپۆزسیۆنەکانی تورکیا، بۆ جاری دووەمیش بڕیاری قەدەغەکردنی گەشتەکانی بۆ ٦ کانونی دووەم ٢٠٢٦ درێژکردەوە، سەرەڕای هەوڵەکان بۆ گفتوگۆ و دۆزینەوەی دەرفەتێک بۆ چارەسەری ئەم گرفتە بەڵام هەوڵەکان بێ دەرئەنجام دەبوون.  

پاش ئەوەی لە ۹ ی تشرینی یەکەم ٢٠٢٥، سەرۆکی هەرێمی کوردستان بەڕێز (نێچیرڤان بارزانی) سەردانی ئەنکارای کرد و  لەگەڵ وەزیری دەرەوەی تورکیا (هاکان فیدان) و دواتر لەگەڵ سەرۆک کۆماری تورکیا (ڕەجەب تەیب ئەردۆغان) کۆبووەوە، یەکێک لە تەوەرەکانی کۆبوونەوەکە لەسەر داوای بەڕێز نێچیرڤان بارزانی،   کردنەوەی گەشتەکانی ئاسمانی تورکیا بووە بەڕووی فڕۆکەخانەی سلێمانیدا.

شانۆی پەیوەندییەکانی هەرێمی کوردستان و تورکیا، پڕە لە ڕووداوی جۆراوجۆر، لە وێستگە و قۆناغی مێژوویی جیاواز، ئەم زنجیرەیە لە پەیوەندیی کە بە ستراتیژ و سیاسەتێکی حەکیمانە دەیان ساڵە بەردەوامی پێدراوە و بەردەوام لە فۆرمی جیاوازدا نوێ دەبێتەوە، ئەگەر بە چاویلکەیەکی ڕوونەوە لە مانۆڕی جوڵە و دیدارەکان بڕوانین، هەرێمی کوردستان لە هەموو قۆناغەکاندا، ڕەچاوی پەیوەندییەکی دیپلۆماسی دۆستانەی لەگەڵ هاوسێکانیدا کردووە لەنێویشیدا وڵاتی تورکیا، سەرەڕای ئەو پێشێلکارییانەی کە زۆرجار لە لایەن ئەو دەوڵەتەوە بەرانبەر بە خاکی کوردستان کراوە، بەڵام هەرێمی کوردستان بە بەرپرسیارێتیی و حەکیمانەوە ئەو پەیوەندییەی پاراستووە، تورکیا، جگە لە هاوسێیەتی و نزیکیی لەڕووی جیۆگرافییەوە، قووڵایی پەیوەندییەکی کولتووری، کۆمەڵایەتیی، ئابووری، لەگەڵ هەرێمی کوردستان هەیە، ئەوەی کەسایەتی نێچیرڤان بارزانی سەرۆکی هەرێمی کوردستانی پێ دەناسرێتەوە، کە هێزی نەرمیی کوردییە و هەمیشە وەک باڵوێزی ئاشتی لە چارەسەریی گرفتە سیاسییەکان و برەودان بە پەیوەندیی دۆستانە ڕۆڵی بەرچاوی هەبووە، هەمیشە لە خاوکردنەوەی گرژییەکان و کردنەوەی گرێکوێرەکان، و ڕاستەڕێکردنی  سیاسەتی ژیرانە، ورد هەنگاوی ناوە و هەمیشە ئاڵاهەڵگری ئاشتی و دۆستی ڕەخساندنی زەمینەی گفتوگۆی بوونیادنەر و دانوستان و نێوەندگیریی بووە، تا داینامیکیەت بداتەوە بە دۆخە چەقبەستووەکان و ببێتە کلیلی کۆدی هێوکردنەوەی ململانێ و گرژییەکان، هەمیشە بە پەرۆشییەوە بەرەو پیری ئەو هەنگاوە ئاشتیی و دۆستایەتییانەوە هەنگاوی ناوە لەگەڵ زۆرێک لە وڵاتانی جیهان، وەک کارەکتەرێکی سیاسیی لە ئاستێکی زۆر باڵادا پراکتیزەی ئەو هێزە جیهانییەی کردووە کە لە ساڵی ۱۹۹۰، جۆزیف نای، وەک چەمک خزاندییە نێو ئەدەبیاتی سیاسیی و کولتووری، کە ئەویش چەمکی(هێزی نەرمە).

ئێستاش کە جیهان لە قۆناغی گۆڕانکاریی گەورەدایە، قۆناغی بوونیادنانەوەی پەیوەندیی و جەمسەرگیریی و بەرژەوەندییە، زۆرێک لە ڕووداوەکان نزیک یان دوور کاریگەریی لەسەر دۆخی سیاسیی و ئابووری، ئەمنی هەرێمی کوردستان هەیە؛ لێکەوتەکانی بە جۆرێک کاریگەریی دەخاتە سەر لێکترازان و گرژیی و ناکۆکیی ناوخۆیی، و ناسەقامگییریی سیاسیی و کۆمەڵایەتی دەخوڵقێنێت، پێگەی جیۆسیاسی، جیۆگرافیای هەرێمی کوردستانیش بەجۆرێکە، بەردەوام ئاڵنگاریی و مەترسییەکان ئەگەرێکی کراوەن لەبەردەمیدا؛ هەربۆیە تەنها لەڕێی سیاسەتێکی ژیر و خوێندراوی ورد، قودرەتی حاڵی بوو لە کەشی لێکتێگەیشتن و دۆزینەوەی خاڵی هاوبەش،  و دیبلۆماسییەتێکی باڵاوە دەتوانین پێش بەو ئالنگاریی و پێشهاتە مەترسیدارانە بگرین لەسەر کیانەکەمان.

بۆیە ئەم سەردانە و ئیرادەی نیشاندانی ڕایەڵە و پەیوەندیی دۆستانە لەلایەن بەڕێزیان گرنگیی بەرچاوی هەیە بۆ پێگەی هەرێمی کوردستان، وەک جوڵەیەکی بەرهەمدار لە نەخشەڕێژیی سیاسەت و دیزاینی بڕیار و خاڵێکی ئەرێنی لە مانۆڕی سیاسەتی هەرێمی کوردستان چاوی لێ دەکرێت،
   و ئومێدی گەڕێکی تری پەیوەندیی دۆستانە، لەڕووی ئابووری، سیاسی، دیپلۆماسی، کولتووری، سەربازی، کۆمەڵایەتی چاوەڕێ دەکرێت.


PM:07:51:10/10/2025

ئه‌م بابه‌ته 500 جار خوێنراوه‌ته‌وه‌‌



هەموو وتارەکان کاتێک لە وێستگە نیوز بڵاودەبێتەوە تەنها بیروبۆچونی خاوەنەکانێتی