دیالۆگ لەبری فیشەک و بنیاتنانەوەی کۆمەڵگایەک بە تابۆی شکاو

‌نەجیبە مەحمود

لە مێژووی هاوچەرخدا کۆمەڵگا جۆراوجۆرەکان لە بوارەکانی سیاسی و کۆمەڵایەتی و کولتووریدا ڕووبەڕووی چەندین ئاستەنگ و گرفت بوونەتەوە. یەکێک لەو ئاستەنگانە تابۆی دەروونییە کە دەتوانێت ببێتە هۆی توندوتیژی و ململانێی کۆمەڵایەتی. ئەگەر دەوڵەتی کوردی ترسی خۆی لە شکاندنی ئەو تابوانە لە توندوتیژیەوە بۆ دیالۆگ و خزمەتکردن بە کۆمەڵگا و مرۆڤایەتی بگۆڕیبا، چی دەکرا؟

تابۆ، وەک کۆت و بەندێکی کۆمەڵایەتی و کولتووری، دەتوانێت ڕێگری لە پێشکەوتن و گەشەسەندنی کۆمەڵگایەک بکات. لە زۆر حاڵەتدا ترس لە شکاندنی ئەو تابوانە دەتوانێت ببێتە هۆی توندوتیژی و ململانێ. لە کۆمەڵگای کوردیدا ئەم تابوانە دەتوانن بابەتگەلێکی وەک ناسنامەی نەتەوەیی، زمان، ئایین و مافی مرۆڤ لەخۆ بگرن. توندوتیژی وەک ئامرازێک بۆ مامەڵەکردن لەگەڵ ئەم تابوانە تەنها دەبێتە هۆی بەردەوامبوونی قەیران و ئاڵۆزییەکان و شکستی مرۆڤایەتی لە ناوچەکەدا .

گۆڕانکاری لە توندوتیژیەوە بۆ گفتوگۆ دەتوانێت یارمەتیدەر بێت لە شکاندنی تابووە دەروونییەکان. گفتوگۆ، وەک ئامرازێک بۆ ئاڵوگۆڕی بیرۆکە و لێکتێگەیشتنی یەکتر، هەروەها هۆکاری کەمکردنەوەی  گرژییەکان و هاودەنگی و زیاد کردنی پشتیوانی کۆمەڵایەتی زیاد بکات. ئەگەر حکومەتی کوردی لەبری کەڵک وەرگرتن لە توندوتیژی لەگەڵ کەسایەتیە ئازادیخواز و یەکسانی خوازەکان و کۆمەڵگەی مەدەنی رێگای  دیالۆگی گرتبایە بەر ، دەیتوانێ فەزای هاوکاری و لێکتێگەیشتنی هاوبەش  دروست بکات و پشتیوانی کۆمەڵگەی کوردی زیاتر بەدەستبهێنێت  و هێزی گەورە بە دەسەڵاتی کوردی ببەخشێت .

گۆڕانکاری لە توندوتیژیەوە بۆ خزمەتکردن بە کۆمەڵگا و مرۆڤایەتیش دەیتوانی کاریگەری ئەرێنی هەبێت. حکومەتی کوردی دەیتوانی بە وەبەرهێنان لە بواری پەروەردە و تەندروستی و خزمەتگوزاری کۆمەڵایەتیدا هاوکار بوایە بۆ باشترکردنی کوالیتی ژیانی خەڵک. ئەمەش نەک هەر یارمەتیدەر دەبوو بۆ کەمکردنەوەی ناڕەزایی کۆمەڵایەتی، بەڵکو دەیتوانێ هەستی سەربەخۆیی و هاودەنگی لە نێوان خەڵکدا بەهێزتر بکات ،نەک ئاوا لاوز کە بێ گومان دەسەڵاتی کوردی بەرپرسی یەکەمە لە نەهێشتن و کەمکردنەوەی ئەو هەستە لەلایەن هاونیشتیمانیان ، بە هۆی  زیاد بوونی گەندەڵی و دروست کردنی جیاوازی بەرچاوی چینایەتی و  زوڵم و ستەمەکانی سەر هاوڵاتیان .

ئەگەر حکومەتی کوردی  بیویستایە  ڕێبازەکەی لە توندوتیژیەوە بگۆڕێت بۆ دیالۆگ و خزمەت، دەیتوانی   کۆمەڵێک دەرەنجام بەدەستبهێنێت بۆ نموونە :-

- بە دروستکردنی فەزای گفتوگۆ، گرژییە کۆمەڵایەتییەکان کەم دەبوونەوە.

-  لە ڕێگەی گفتوگۆ و هاوکارییەوە شوناسی نەتەوەیی و کولتووری بەهێزتر دەبوو . کە بێگومان پێگەی دەسەڵاتی کوردی بەهێز دەبوو لە سەر ئاستی ناوخۆ و دەرەکی .

- وەبەرهێنان لە خزمەتگوزارییە گشتیەکان  و بەشداری پێکردنی خەڵک دەبوویە هۆکاری بەشداری کردن  لە گەشەی ئابووری و باشترکردنی کوالیتی ژیان و گوزەرانی هاوڵاتیان .

. -خەڵک زیاتر هاندەدر دەبوو  بۆ بەشداریکردن لە بڕیاردانی کۆمەڵایەتی و سیاسیدا.

- گۆڕینی ڕێبازی دەسەڵاتی کوردی لە توندوتیژیەوە بۆ دیالۆگ و خزمەتکردن بە کۆمەڵگە، نەک هەر دەتوانێت یارمەتیدەر بێت لە شکاندنی تابۆی دەروونی، بەڵکو دەتوانێت ببێتە هۆی دروستبوونی کۆمەڵگەیەکی بەردەوام و یەکگرتوو. لە دونیای ئەمڕۆدا دیالۆگ و هاوکاری کلیلی سەرکەوتنن لە ڕووبەڕووبوونەوەی ئاستەنگە کۆمەڵایەتی و سیاسییەکان. حکومەتی کوردی بە هەڵبژاردنی ئەم ڕێگایە دەیتوانی ببێتە مۆدێلێک بۆ کۆمەڵگایەک کە  ئارامی و ئاسایش تێدا بەرقەرارە ،  نەک بە سەرکوتکردن و کوشتن و هەرەشە و سوکایەتی .،کە نەک نەبۆتە هۆکاری بێدەنگی ، بەڵکوو بۆتە هۆکاری هەڵکشانی نارەزایەتیەکان و تێکشکانی بێدەنگیەکان .


PM:03:53:17/07/2025

ئه‌م بابه‌ته 1340 جار خوێنراوه‌ته‌وه‌‌



هەموو وتارەکان کاتێک لە وێستگە نیوز بڵاودەبێتەوە تەنها بیروبۆچونی خاوەنەکانێتی