چەقین و چارە، بنبەست و بازدان

‌نووری بێخاڵی

ململانێ و کاری سیاسی؛ دوو ڕەگەزی گرنگ و  بنەڕەتیی ناو ژیانی سیاسی و کۆمەڵگای دیموکراتین و ئەگەر بەشێوەیەکی ڕاست و دروست بەڕێوە بچن، ئەوا دەبنە هەوێنی فرەیی سیاسی کە بنەمایەکی سەرەکییە بۆ کۆمەڵگایەکی ئازاد و دادگەر.

لە کۆمەڵگا کراوە و ئازاد و دیموکراتەکاندا، ململانێ ئامرازی بەپیشەییکردنی کاری سیاسییە و ئەرکە سەرەکییەکەی، بەرجەستەکردن و پاراستنی جیاوازییەکانە. بۆیە لەو شوێنەی دنیابینی و بۆچوون و ئیرادەی جیاواز هەن، ململانێ وەک دیاردەیەکی سروشتی و ئاسایی دەردەکەوێت.

پێگەیین، یان کامڵی، تیۆرێکی پەیوەست بە پرسی چارەسەری ناکۆکی و ململانێیە. بەو واتایەی؛ هەتا ناکۆکی قووڵتر و ململانێ توندتر نەبێت و دۆخەکە نەگاتە بنبەست، کە دۆخی پێگەیین و کامڵبوونە، دەریچەیەک بۆ چارەسەر نادۆزرێتەوە، یان سەر دەرناکات.

ئەم تێز و تیۆری کامڵبوون و پێگەیینە، ئەگەر سەت لە سەتیش نەبێت، بەڵام بە ڕێژەیەکی زۆر و تا ئاستێکی بەرز، بۆ ململانێی نێوان پارتی و یەکێتی ڕاستە. بەوپێیەی لە ڕابردوودا، شەڕی ناوخۆ لووتکەی ناکۆکی و بەریەککەوتنی نێوان ئەم دوو حیزبە بوو، دواجاریش بە ئاشتبوونەوە تا ئاستی ڕێککەوتنی ستراتیژی، کۆتایی پێ هات.

دوای ئاشتبوونەوە، ڕێککەوتنی ستراتیژی و بەیەکەوەچوونە ناو هاوپەیمانیی سیاسی لە ئاستی هەرێمی کوردستان و عێراقدا، دیسان بە حوکمی کۆمەڵێک فاکتەری خودی و بابەتی، هەردوو حیزب دووبارە کەوتنەوە ناو گەڕێکی دیکەی ناکۆکی و ململانێ کە ئەگەرچی دۆخەکە نەگەیشتە (ناشگات!)ە شەڕی ناوخۆ و بەریەککەوتنی چەکداری، بەڵام نەشتەری زەبروزەنگە سیمبولی و توندوتیژییە زمانییەکەی نێوانیان، گەیشتە ئاستی بریندارکردنی هەست و شکاندنی ئێسکی یەکتر. 

ئێستاش کە هەردوولا لە تێپەڕاندنی ناکۆکی و ململانێی نێوانیان گەیشتوونەتە بنبەست و و زەبروزەنگە سیمبولییەکەی نێوانیان گەیشتە چڵەپۆپە و هیچ ئەنجامێکی نەبوو و نییە و ناشیبێت، تاکە ڕێگا، دووبارە هاتنەوەسەر مێزی گفتوگۆیە، کە هەمیشە ڕێگا دروست و کارە ڕاستەکەیە.

بەڵێ، لە دۆخێکی وادا کە هیچ کامیان هێز و وزەی یەکلاییکردنەوەی ململانێکەیان بە قازانجی کۆتایی خۆیان نییە و لە شوێنێکیشدا ئەم بنبەست و چەقبەستنە حەوسەڵەیان دەبڕێت و دەیانخاتە ناو گێژاو و گیروگازی ئاڵۆزتر کە نە خزمەت بە خۆیان و نە بە دۆخی سیاسی و کۆمەڵایەتیی هەرێمی کوردستان دەکات، کۆتا و تاکە ڕێگا، دووبارە دانیشتن و دۆزینەوەی دەریچەی نوێی چارەسەری و دەربازبوون لەم تەون و تەڵەزگەی ناکۆکی و ململانێیەیە.

وێڕای جیاوازی و ناکۆکییەکانیان، بەڵام پارتی و یەکێتی خاڵی هاوبەشی نێوانیان زیاترن لە جیاوازی. بەتایبەتی کە هەردووکیان (ئەگەر بە ئاست و ڕێژەی جیاوازیش بێت) لەبەرامبەر داهاتووی ئەم ئەزموونە و دەسکەوتەکانی و خەبات و خوێنی گەلی کوردستان، هەروەها لە ئاست خاوەندارێتیکردن لەو مافانەی کوردستانییان کە هێشتا بەدەستیان نەهێناون، لەبەردەم ئەرک و بەرپرسیارێتییەکی گەورەی ئەخلاقی و ویژدانیدان.

کەواتە، سەرەڕای ململانێکانیشیان، ئامانجی هاوبەشیان هەیە، ئەم هاوبەشییەش لە ئامانج، ئەوەیان لێ دەخوازێت کە بەرژەوەندی و چاکەی گشتی بخەنە پێش بەرژەوەندیی تایبەتی خۆیان، ئەمەش پێویستیی بە هاوخەباتی و یەکڕیزی و کاری پێکەوەییە، پێکەوەییش پێشمەرجی زاڵبوون بەسەر ئاستەنگەکان و گۆڕینی قەیرانە بۆ دەرفەت.

پارتی و یەکێتی دوو هێزی سیاسیی کێبڕکێکارن، نەک دژ و دوژمن. دوو حیزبی سیاسیی ڕکابەرن، نەک ناحەز و نەیار. بۆیە دەبێ بەرپرسیارانە و گەورەتر لە ناکۆکییەکانیان و لەسەروو ململانێ حیزبییەکانیان، هەوڵ و هەنگاوی چارەسەری بنێن و کوردستان و گەلەکەی و دۆزە ڕەواکەی، لە خۆیان گەورەتر ببینن. گەلی کوردستانیش هەر ئەم چاوەڕوانییەیان لەم دوو حیزبە هەیە.

ئەوە ئیتر پرۆسەی هەڵبژاردن تەواو بوو، پێشبینییەکان پێمان دەڵێن کە بە هۆی ئەو ناکۆکییانەوە؛ ئەگەر پرۆسەی پێکهێنانی حکوومەت نەگاتە بنبەست و کوردستانیش نەکەوێتە دۆخی چەقبەستوویی، بەڵام هێشتا پرۆسەکە لەبەردەم ئەگەری دواکەوتندایە و دوور نییە لەمپەری نەخرێنە ڕێگا و ئەوەیش کە دەتوانێ بەر بەم ئەگەری بنبەستی و چەقبەستن و لەمپەرسازییە بگرێت، ویست و ئیرادەی پارتی و یەکێتییە بۆ چارەسەری و ڕێککەوتن، بەڵام ئاخۆ هەر بەڕاستی ویست و ئیرادەیەکی لەم چەشنەیان هەیە؟

وەڵامی ئەو پرسیارەی سەرەوە هەرچییەک بێت، دواجار پارتی و یەکێتی لە یار و نەیاری خۆیان و لە هەموو خەڵکیش باشتر دەزانن، کە سەت ساڵی تریش لە ناکۆکی و ململانێدا بن و بەهۆیەوە هەر خەریکی ساتمە بەیەک بردن و قۆڵبادانی یەکتری بن، بەڵام هیچ کامیان ناتوانێت پشتی ئەویتر لە زەوی بدات و بیخاتە دەرەوەی هاوکێشەی سیاسی و دەسەڵات و حوکمڕانی. بۆیە حیکمەت و هۆشمەندی و دانایی لەوێدایە، ئەم دوو هێزە مل بۆ یەکتری بدەن و بەدەم داوا و داخوازیی گەلی کوردستانەوە بێن، کە ئاشتەوایی و یەکڕیزی و تەباییە.

نێچیرڤان بارزانی، سەرۆکی هەرێمی کوردستان لە کاتی بانگەشەی هەڵبژاردندا، هەروەها لە ساتەوەختی بەڕێوەچوونی پڕۆسەکە و تەنانەت لە پەیامی پیرۆزبایی بۆ تەواوبوونی هەڵبژاردن؛ جەختی لەسەر ئەوە کردەوە کە "سەرکەوتنی پڕۆسەکە واتە سەرکەوتنی گەلی کوردستان و ئەوەی لە پڕۆسەکەشدا براوەیە، تەنیا گەلی کوردستانە”. 

بۆ ئەوەی گەلی کوردستانیش لە بەری ئەم سەرکەوتن و بردنەوەیەی هەڵبژاردن بخوات، دەبێت دانوستاندن و گفتوگۆکان بۆ پێکهێنانی کابینەی نوێی حکوومەت، تەواوکاری ئەم سەرکەوتنە بن و بە خزمەتی بەرژەوەندیی کوردستانییان و چاکەی گشتی تەواو بن. ئەمەش ئەوە لە  لایەنەکان دەخوازێت کە کابینەیەکی هاوپەیمانیی نیشتمانیی پێکبهێنن. کابینەیەک، دڵنیایی ئەوە بداتە پێکهێنەرەکانی کە هەست بکەن  یار و دەستبارن، نەک نەیار و بار!