رۆژنامەیەکی ئێرانی: تاران هەوڵدەدات تورکیا رازی بکات بەکشانەوەی سوپاکەی لە سوریا

لە چاوپێکەوتنێکی تایبەتدا لەگەڵ ۆژنامەی (الوفاق)ـی ئێرانیی، کە لە ژمارەی (7331)ـی رۆژی یەکشەممە 17ی ئه‌یلولی 2023 ـدا بڵاو کراوەتەوە، حسێن ئەمیر عەبدوڵڵاهیان، وه‌زیری ده‌ره‌وه‌ی ئێران باس لە پلان و پێشنیازێکی وڵاته‌كه‌ی دەکات بۆ ئەوەی تورکیا رازیی بکات هێزەکانی لەسەر خاکی سوریا بکێشێتەوە، پشنیازەکەش بریتییە لەوەی سوپای سوریا بچێتەوە سەر سنوورەکانی نێوان هەردوو وڵات و رێ بە هیچ گرووپ و هێزێک نەدات ببێتە هەڕەشە بۆ سەر ئاساییشیی تورکیا.

عەبدوڵڵاهیان لە وەڵامی پرسیارێکی رۆژنامەکەدا دەڵێت: "سەبارەت بە پرسی سنووری هاوبەشی نێوان سوریا و تورکیا، دەسەڵاتدارانی سوریا دڵنیایان کردووینەتەوە کە توانا و ئامادەباشیی تەواویان هەیە بۆ پاراستنی ئاساییشی سنووری نێوان سوریا-تورکیا لەناو خاکی سوریاوە. لە دواهەمین کۆبوونەوەی چوارقۆڵیی وەزیرانی دەرەوەی سوریا، تورکیا، ئێران و رووسیا لە مۆسکۆ، ئێمە بە ناوی کۆماری ئیسلامیی ئێرانەوە بیرۆکەیەکمان پێشنیاز کرد کە بریتییە لەوەی سوریا و تورکیا رێک بکەون لەسەر چوونەدەرەوەی هێزە سەربازییەکانی تورکیا لە سوریا".

لە درێژەوەی وەڵامەکەیدا، عەبدوڵڵاهیان کۆی بیرۆکە پێشنیازکراوەکە روون دەکاتەوە: "سەرەنجام ئەم هاوکێشەیە دوولایەنەیە، لایەنی دووەم کە تورکیایە ئاساییشی سنوورە هاوبەشەکەی لەگەڵ سوریا بە لاوە گرنگە و نایەوێت رووبەڕووی هەڕەشە ببێتەوە لە لایەن ئەو گرووپانەوە کە هەڕەشە لە ئاساییشی هەموو ناوچەکە دەکەن، ئەمەش تەواو راستە و تورکیا مافی خۆیەتی، هەربۆیە ئێمە هەستاین بە پێشکەشکردنی ئەم پێشنیازە، کە هەر لەم کۆبوونەوە چوارقۆڵییەدا سەرەتا تورکیا پەیمان بدات هێزەکانی لەسەر خاکی سوریا بکێشێتەوە و دووەمیش سوریا بەڵێن بدات کە هێزەکانی سوپا بباتەوە بۆ سەر سنوور و رێ لە هەر هەڕەشەیەک بگرێت کە لە خاکی سوریاوە دەکرێتە سەر تورکیا، لەم پێشنیازەشدا رووسیا و ئێران گەرەنتیکەر و کەفیلی جێبەجێکردنی رێکەوتنەکە دەبن".

سەبارەت بەم پێشنیازەی کۆماری ئیسلامی ئێران کە لەسەر زاری وەزیری دەرەوەی خستوویەتیە ڕوو، سوریا هیچ پەرچەکردار و وەڵامێکی نییە و هێشتا بێدەنگە، بەڵام رووسیاش پلانێکی دیکەی هەیە سەبارەت بە هێزەکانی تورکیا لەسەر خاکی سوریا، پێشنیازە رووسییەکە ئەوەیە تورکیا و سوریا رێک بکەون لەسەر رەوایەتییدان بە بوونی هێزەکانی تورکیا لەسەر خاکی سوریا بۆ لەناوبردنی ئەو گرووپانەی بوونەتە هەڕەشە بۆ سەر ئاساییشی تورکیا، ئەوەش بە گەڕانەوە و پشتبەستن بە (رێککەوتننامەی ئەدەنە-1998) کە کۆتاییەکانی سەدەی رابردوو لەنێوان هەردوو وڵاتدا واژۆ کرا و ناوەڕۆکەکەی بریتیی بوو لە هەماهەنگیی سوریا و تورکیا لە شەڕی دژی تیرۆر و کۆتاییهێنان بە کۆمەکی سوریا بۆ پارتی کرێکارانی کوردستان و مافی دەدا بە تورکیا بە قووڵایی پێنج کیلۆمەتر بچێتە ناو خاکی سوریا بۆ لێدان لە گەریلاکانی پارتی کرێکارانی کوردستان.

سەبارەت بەم دوو پێشنیازە، هێشتا هەردوو وڵات (سوریا و تورکیا) سوورن لەسەر هەڵوێستەکانی پێشوویان ماونەتەوە، سوریا پێشتر رایگەیاندبوو، تا ئه‌وكاته‌ی تورکیا بە تەواوەتیی سوپاکەی لەسەر خاکی سوریا نەکێشێتەوە، ئامادەی هیچ گفتوگۆ و پەیوەندییەکی دیپلۆماتیی نین، تورکیاش رایگەیاندووە سوپای سوریا توانای دابینکردنی ئاساییشی سنوورکانی نییە و تا دۆخی سوریا تەواو ئاسایی نەبێتەوە و ئاوارەکان نەگەڕێنەوە و گرووپە چەکدارەکانی نەیار بە تورکیا لەناو نەبرێن کێشانەوەی هێزەکانی لەناو خاکی سوریا هێڵی سوورە و ئامادە نیین هەنگاوێکی لەو جۆرە بنێن.

AM:11:27:18/09/2023

ئه‌م بابه‌ته 936 جار خوێنراوه‌ته‌وه‌‌

لێرەوە کۆمێنت بنوسە لە فەیسبوک دەردەکەوێت