سێ قەیران هەڕەشە لە جیهان دەکەن

وێستگه‌نیوزـ

لەگه‌ڵ سەرقاڵبوونی جیهان بۆ ماوەی زیاتر لە دوو ساڵە به‌ ڤایرۆسی کۆرۆنا و به‌رده‌وامی شه‌ڕی نێوان رووسیا و ئۆكرانیا، کە گەورەترین قەیرانی نێودەوڵەتی لە دوای جەنگی جیهانی دووەمەوە بەجێهێشتووە، رێکخراوە نێودەوڵەتییەکان بە تایبەت ئەوانەی کە پەیوەندییان بە پاراستنی ژینگەوە هەیە، هۆشداری دەدەن لە مەترسی گۆڕانی کەشوهەوا، کە مەترسی لەسەر یەکپارچەیی هەسارەکە دروست دەکات.

رۆژی پێنجشەممەی رابردوو، ئەنتۆنیۆ گۆتێرێس، سکرتێری گشتی نەتەوە یەکگرتووەکان هۆشداریدا لەوەی گۆڕانی کەشوهەوا و ڤایرۆسی کۆرۆنا و جەنگەکان، دیارترینیان شەڕی ئۆکرانیا، قەیرانی خۆراکی توندتر کردووە و مەترسییەکانی برسێتی لە سەرانسەری جیهاندا زیاتر کردووە.

لای خۆیەوە رێکخراوی کەشناسی جیهانی رایگەیاندووە، کە زەریاکانی جیهان لە گەرمترین پلەی گەرمی و ئاستی ترشیاندایە لە ماوەی 26 هەزار ساڵدا، هاوکات بەرپرسانی نەتەوە یەکگرتووەکان هۆشدارییان دا لەوەی شەڕی ئۆکرانیا هەڕەشە لە پابەندبوونەکانی جیهان دەکات بۆ بەرەنگاربوونەوەی گۆڕانی کەشوهەوا.

شارەزایانی بواری ژینگە پێیان وایە ئەم لێدوانانەی گۆتێرێس، زەنگی ئاگادارکردنەوە دەوروژێنێت کە تێکەڵبوونی قەیرانی ژینگەیی، سیاسی، ئابووری و خۆراک لە سەرانسەری جیهان هەڕەشە لە کەمی خۆراک و وزە و سەرهەڵدانی برسێتی لە ناوچە جیاجیاکانی جیهان دەکات.

سەبارەت بەم هۆشدارییە نێودەوڵەتیانە، شارەزای ژینگە و کەشوهەوا، ئەیمەن کەدوری، ئەندامی یەکێتی پاراستنی جیهانی، لە چاوپێکەوتنێکدا لەگەڵ سکای نیوز وتی: "پەتای کۆرۆنا لە کۆتایی ساڵی 2019ەوە تا بە تەواوی جیهانی داگیرکردووە ژیان تێکبدات لە ماوەی ساڵێکدا پێش پەرەپێدانی دژە ڤاکسینەکان، ئەمەش بەشداری کرد لە گەڕانەوەی ژیان وردە وردە لە کۆتاییەکانی ساڵی 2021 و سەرەتای ئەمساڵدا، هەروەها بۆ ئەوەی قەیرانی ئۆکرانیا زاڵ بێت بەسەر گۆڕەپانەکەدا و لە سەرەتای ساڵی 2022ەوە جێگەی سەرنجی خەڵک بێت".

قەدووری وتیشی: "هەروەها جیهان لە لێواری بەرزبوونەوەی تێکڕای پلەکانی گەرمایە بە رێژەی 1.5 پلە، ئەمەش دەبێتە هۆی ئەوەی لە ماوەی 2022-2026 پلەی گەرمی بەرزتر لە ساڵی 2016 تۆمار بکات، کە گەورەترین پلەی گەرمی لەسەر هەسارەکە تۆمارکردووە لە سەردەمی پیشەسازییەوە، هەروەها بەرزبوونەوەی پلەی گەرمی لەسەر هەسارەکە تۆمارکردووە". لە رێژەی پلەی گەرمی لەگەڵ زیادبوونی دەردانی دووەم ئۆکسیدی کاربۆن، ئەو سیناریۆیەی کە بە پلەی یەکەم هەڕەشە لە دەریا و زەریاکان دەکات.

قەدووری کە هاوکات ئەندامی لیژنەی جیهانییە بۆ ناوچە پارێزراوەکان، روونی دەکاتەوە: "کەمبوونەوە و توانەوەی رووپۆشی سەهۆڵەکە، بەرزبوونەوەی پلەی گەرمی ئاو و بەرزبوونەوەی ئاست و چڕیی دووەم ئۆکسیدی کاربۆن، دەبێتە هۆی کەمبوونەوەی رێژەی دووەم ئۆکسیدی کاربۆن". pH، لە ئەنجامدا ترشی ئاوەکە زیاد دەکات بەهۆی هەڵمژینی دەریاکان و ئۆقیانوسەکان کە یەکسانە بە 90-95%ی ئەو گازە لە بەرگەهەواوە، لەگەڵ ئاستێکی نزم لە pH و کاربۆناتی بەرزی هاوتای، ئەم بارودۆخانە یارمەتیدەرن بۆ وەرینی کاربۆناتی کالیسیۆم کە زۆرێک لە زیندەوەران لە دروستکردنی توێکڵ و پێکهاتەکانیان بەکاریدەهێنن، هەروەها لەدەستدانی کۆمەڵگەی بەردی مەرجانی کە میوانداری هەمەچەشنترین ئیکۆسیستەمی سەر هەسارەکە دەکەن، وەک چەندین لێکۆڵینەوە پێشبینی لەناوچوونی کۆمەڵگەی بەردی مەرجانییان کردووە لە ماوەی 25 ساڵی داهاتوودا، سەرکەوتنی ئەم ئیکۆسیستەمە دەریاییە هەستیار و مەترسیدارانە و پاراستنی بەردەوامییان دەبێتە هۆی بەردەوامیی زنجیرەی ئیکۆسیستەمەکان”.

AM:11:04:20/05/2022

ئه‌م بابه‌ته 3268 جار خوێنراوه‌ته‌وه‌‌

لێرەوە کۆمێنت بنوسە لە فەیسبوک دەردەکەوێت