ئەو دیوارەی دەبێ بڕوخێندرێت!

‌نووری بێخاڵی

زۆر بە كورتی: گوتاری سیاسیی كوردی لە ئاستی ناوخۆییدا، كە بەردەوام بارگاویە بە بەدگومانیی و هەناسەسواریی. هۆیەكەی ئەوەیە، كورد لەناو خۆیدا و لە ئاستە سیاسییەكەیدا، پیرۆزیی بردنەوەی وەپێش حیكمەتی بیركردنەوە خستووە و شكۆی ئاشتبوونەوەی خستووەتە دوای شەرمی سازش!

بردنەوە كە توخمێكی جەنگە و سازشیش ناچێتە ژێرباری غروور، ئیدی لە دۆخێكی وادا جەنگ (مەرج نییە بە دیوە چەكداریی و بەریەككەوتنە زبرەكەی)، لە فۆڕمێكی دیكەی ترسناكتردا (كە گوتارە)، خۆی بەرهەم دێنێتەوە.

ئەمە لەكاتێكدایە، كە تەنیا بیركردنەوەی عەقڵانە، هەنگاوی ئاشتیخوازانە، گوتاری لێبووردەیی، ئیرادەی سازان و ڕێككەوتن، یەكەم و كۆتا چارەسەری دەردەكوردن!

لەكاتێكدا عێراق لەبەردەم گۆڕانكاریی سیاسیی و تەناهیی گەورە دایە، بەتایبەتی دوای بابەتی گفتوگۆی ستراتیژیی نێوان ئەمریكا و عێراق، كە دوور نییە ڕێككەوتنی سیاسی، تەناهی و ئابووریی چەند لایەنەی لێ بكەوێتەوە (ئەمریكی - عێراقی، عێراقی - كوردستانی)، پێویست دەكات هێز و لایەنە سیاسییەكانی هەرێمی كوردستان بە گشتی و پارتی و یەكێتی بەتایبەتی، بێنەوە سەر مێزی گفتوگۆ و ئامادەكاریی پێشوەختەیان بۆ ڕووبەڕووبوونەوەی پێشهاتەكان بكەن.

بەداخەوە، وێناچێت هێشتا بەشێكی زۆری كورد لە باشووری كوردستاندا بڕیاری ئەوەی دابێت، نەك بۆ ئایندە، بەڵكوو بۆ دواڕۆژی نەوەكانی داهاتوو بیر بكاتەوە و كار بكات. ئەوە نییە هێشتا بەردەوام هێزگەلی سیاسی پێیەكیان لەناو مێژوو دایە و لەناو تونێلە تاریكەكانی ڕۆژگاری یەكتر سڕینەوەدا، گیریان خواردووە. ئەگەر وا نییە، چۆنە لە پەیوەست بە پەیوەندییەكانی نێوخۆی و سروشتی ململانێ و ناكۆكییە سیاسییەكانیاندا، ناتوانن دۆخی ڕابردوو تێبپەڕێنن؟

گرفتی سەرەكیی و ئاماژەی مەترسیداریی ئەم چەقینەی كایەی سیاسی (كە ڕاستەوخۆش لەسەر ئاستە كۆمەڵایەتییەكەی كۆمەڵگادا بە خراپیی ڕەنگی داوەتەوە) لەناو ڕابردوودا ئەوەیە، جگە لەوەی كەسیان ویستی جێهێشتنی ئەو یادەوەرییە بریندارەیان نییە، وەكوو تریش هەمیشە كەڵكەلەی تۆڵەكردنەوە لە سەریاندایە و سڵ لە قۆستنەوەی هیچ ڕووداوێك ناكەنەوە، بۆ ئەوەی فوو بە ژیلەمۆی ئەو ڕابردووە خوێناوی و مێژووە ڕقاوییەدا بكەن.  

بەداخەوە، ئێستایشی لەگەڵدا بێت، لەگەڵ دەركەوتنی بچووكترین بەدحاڵیبوون لە نێوان هێزە سیاسییەكاندا (كە هەر یەكەیان گۆشەی ڕۆشن و تاریك، ئەدگاری جوان و ناشیرین، دیوی فریشتە و شەیتانیی خۆی هەیە)، لە مامەڵە و گوتاریاندا، لەبری زمانی گفتوگۆ و عەقڵی چاكەخوزایی و لۆژیكی چارەسەركردن. وەك خووێكی هەمیشەیی، دەست بۆ ئامراز و میكانیزمی سواو دەبەن و بەباكردنی كای كۆن، هەڵدانەوەی قەتماخەی كۆنە زام، خوێكردن بە برین و پەنابردن بۆ ناشیرنكردن و بە شەیتانكردنی یەكتری، شوێنی حیكمەتی سیاسیی دەگرنەوە.   

ڕوون و ڕاشكاوتر بڵێین: كاتێك باس لەو ڕابردووە بریندارەی ناو یادەوەریی سیاسیی باشووری كوردستان و مێژووە نەخوازراوەی دەكەین، بەدڵنیاییەوە مەبەست مێژووی ململانێ و ناكۆكییەكانی نێوان پارتی ویەكێتی و ئەو هەڵبەز و دابەزەیە، كە لە ڕۆژی دەركەوتنیەوە و تا بە ئەمڕۆ دەگات، بەپێی گۆڕانی هەلومەرجەكان و قۆناغە مێژووییەكان، بەخۆیەوە بینیویەتی و دەیبینێت. 

ئەگەرچی بە هەموو پێوەرەكان، پارتی و یەكێتی دوو حزبی جیان، بەڵام ئەم جیاوازبوونە ماف بە هیچ یەكێكیان نادات، لەبری ئاشتەوایی، ڕووداوەكان بۆ قووڵكردنەوەی ناكۆكییەكانی نێوانیان بقۆزنەوە. وەك چۆن ئەو مافەیشیان پێ نادات، لەجیاتی كردنیان بە پرد و ڕایەڵەی پەیوەندیی دۆستانە، پێشهاتەكان بكەنە بیانووی ڕەوایەتیدان بە یەكتری بوغزاندن.

كە دەڵێین ئەم دوو حزبە جیان، بەو واتایە دێت، هەر یەكەیان لەناو خۆیدا، سیستەمێكی تایبەت بە خۆی هەیە، كە جۆر و شێوازی كاری ڕێكخستن و سیاسەتكردنی دیار دەكات و لەوەی دی جیای دەكاتەوە، بەڵام ئەم تایبەتمەندیی و جیاوازییە لە شێوازی كار و بیركردنەوەیاندا، هەرگیز ڕەوایی بە هیچ كامێكیان نادات، بە گۆڕانی هەلومەرجی سیاسیی عێراق و ئاراستەی بەرژەوەندییەكایان، لەوەی تر لالووت بێت! 

  

ڕاستیێك هەیە و نابێت بە هیچ جۆرێك خۆمانی لێ نەبان بكەین، ئەوەیش ئەوەیە، كە تا ئێستاش لەمپەرێكی كۆنكرێتی نا، بەڵكوو دیوارێكی پۆڵایین لە نێوان پارتی و یەكێتیدا هەیە و دەبێ لەناو كوورەی حیكمەتدا بتوێندرێتەوە.. توولێكی خۆڵەمێشیی تەنك نا، بەڵكوو پەردەیەكی ڕەشی ئەستوور، پارتی و یەكێتی لە یەكتر جیا كردووەتەوە و دەبێ (با)ی ژیریی تووڕی بدات. چونكە هیچ بیانوویێك پاساوی قووڵكردنەوەی ناكۆكییە مێژووییەكان ناداتەوە و چیتر ناكرێ، نەوە دوای نەوەی كورد، بگرە یەك نەتەوە (لەناویشیاندا تێكۆشەرە دڵسۆزەكانی ناو ئەم دوو حزبە)، باجی بەردەوامیی ئەم كەللەشاخییە بدەن. بەتایبەتی كە پێمان خۆش بێت، یان نا، چارەنووسی ئەم نەتەوەیە بۆ دوور مەوداش، پەیوەستە بە هەڵوێست، گوفتار، ڕەفتار، بڕیار و كاردانەوەی ئەم دوو هێزە، كە جڵەوی هێز و دەسەڵات و سەرمایەیان لە دەستدایە.

بەداخەوە، ئەوەی جێی نیگەرانییە ئەوەیە، كە نە دیواری نێوان ئەم دوو حزبە، جیاوازیی ئایدیۆلۆژییە و نە پەردەی نێوانیشیان، جیاوازیی فیكرییە. چونكە لە بنەڕەتدا هیچ كام لەم دوو حزبە، ئاراستەیەكی فیكریی ڕوون و ئایدیۆلۆژیایەكی دیاریكراویان نییە. نەك ئەوە، بەڵكوو سەرەڕای جیاوازیی سیستەمی ناوخۆیی كاركردنیان، ئەگەر زۆر لێیان ورد بیتەوە، ئەوا گەلێك خاڵی هاوبەشیان هەن. دەی ئیتر بۆ دەبێ خاڵە ناكۆكەكانی نێوانیان، كە ڕەگیان لەناو مێژووی ململانێی هەردوو حزبدایە، بكرێنە پێوەر بۆ داڕشتنەوەی پەیوەندیی نێوانیان لەم ڕۆژگارەدا؟

 

ڕاستییەكەی نازانم ئاخۆ ئایندەی ئەو ململانێیە بە چ ئاقارێكدا دەڕوا و كامە هێز بوێریی دەداتە خۆی، دەستپێخەر دەبێت لەوەی، بۆ دواجار ئەگەر تاك لایەنەش بێت، باری ئەو گوناهە مێژووییە لە شانی خۆی فڕێ بدات (كە ئەمە شانازی و سەروەریێكی مێژووییە)، بەڵام بڕوایەكی پتەو و یەقینێكی تەواوم بەوە هەیە، بۆ ئەوەی لەناو ئەو ڕابردووە تاریكە دەربچین و چاڵی ئەو یادەوەرییە بریندارەی ناو زاكیرەی سیاسیمان پڕ بكەینەوە. هەر چۆنێك و بە هەر شێوازێك بێت، دەبێ هەمووان بەیەكەوە (سەركردایەتی و جەماوەری پارتی و یەكێتی) لە ئاست قوربانیدانی خەڵكی كوردستان و ڕووباری خوێنی شەهیدەكانیان، لەم ڕووەوە بچنە ژێر باری ئەرك و بەرپرسیارێتیی نەتەوەیی و نیشتمانیی خۆیان.

یەكەم و كۆتا هەنگاوی گرنگ، بۆ ئەوەی ئەم دوو هێزە و جەماوەرەكەیان لەم هەلومەرج و سەردەمەدا، بە ئاراستەی تەندروستدا پێ هەڵبگرن، كە بە خزمەتی ئێستا و داهاتووی كوردستان و كوردستانیان تەواو بێت، تەنیا و تەنیا بە دەنگەوەچوونی یەكتری و گفتوگۆ و دانوستاندنە، كۆمەك و دەستگیرۆیی كردنی یەكترییە لەپێناو تێپەڕاندنی ڕابردوو و كردنەوەی لاپەڕەیەكی نوێ لە پەیوەندیی سیاسیی نێوانیان، بەجۆرێك كە ببێتە بەردی بناغەی ئاشتەوایی كۆمەڵایەتی و سەقامگیریی سیاسی. چونكە ستراتیژییەتی نەتەوەیی و نیشتمانی هەر ئەوەیان لێ دەخوازێت و لۆژیكی ڕاستی سیاسەتكردن و نیازپاكییش بۆ كردنەوەی لاپەڕەیەكی نوێ و داڕشتنەوەی دروستی پەیوەندییەكانیان هەر ئەوەیە، كە دەبێ دانوستاندن بكەن و بەرمەبنای گۆڕانكاری و پێدراوەكانی ئێستای ناوخۆی كوردستان و ڕووداوەكانی عێراق و ناوچەكە، هەردوو حزب بە یەكەوە نەخشەڕێگایەكی دیكەی نوێ دابڕێژن و بیكەنە دەروازەی ئەم تێهەڵچوونەوە و ئەرك و بەرپارسیارێتییە مێژووییەی هەر دوو حزب، بۆ بەجێهێشتنی كەلاوەی وێرانی ململانێ مێژووییەكان و هەنگاونان بەرەو ئاسۆیەكی دیكەی نوێ و موژدەبەخشتر لە پەیوەست بە هاوخەباتی و یەك گوتاریی.

سەیرە، سەركردە و سیاسەتمەدارانی كورد بە لایانەوە ئاسایی بێت، لەگەڵ داگیركەرانی كوردستاندا بچنە دانوستاندنەوە، بەڵام بۆ كۆتاییهێنان بە ململانێ و ڕیشەكێشكردنی یەكجارەكی ناكۆكییەكانیان، كە بەری دۆخێكی مێژوویی و هەلومەرجێكی سیاسیی دیاریكراون، دانیشتن لەگەڵ هاوخوێنەكانی خۆیاندا، بە سازش تێ بگەن. 

دەی گریمان ئەمە سازشە، بەڵام نابێ ئەو ڕاستییە لەبیر بكەن، كە سازشكردنی پارتی و یەكێتی بۆ یەكتری و لەپێناو یەكڕیزیی نەتەوەیی و نیشتمانیی و ئاشتەوایی سیاسی، لووتكەی شكۆمەندیی و سەروەرییە!

ئیدی نەك هەر كاتی هاتووە، بگرە زۆر زۆریش لەوەدا دواكەوتوون و دەبێت ستۆپ بەو ماشێنی ڕقە بكرێت، كە ساڵەهایە ئەم دوو حزبە بە هۆیەوە باری قورسی ناكۆكییەكانیان، بەسەر پشتی نەوەكاندا دەگوازنەوە و ئەنجامەكەیشی بە زیانی كوردستانیان تەواو بووە و دەبێت.. پێویستە ئەم شەمەندەفەری كینەیە پەك بخرێت، كە ڕۆژگارێكی دوور و درێژە، وەك خۆرە، ئاسنەڕێی خەونی نەوە دوای نەوەكانمان دەخوات و دڵڕەقانە هیوا و ئومێدەكانیان دەپلیشێنێتەوە.