مووچەکەی عەبادی و پێکەنینێکی سارد بۆ باڵوێزەکەی هۆڵندا

‌د.ئاراس عەبدولکەریم

باڵوێزی پێشووی هۆڵندا لە عێراق، هەرکات سەردانی هەولێری کردبا، دەبوو سەردانێکی قەڵات بکات، ئەو بەر لە کاری دیبلۆماسی، ئەکادیمی و توێژەرێکی بەتوانای کاروباری خۆرهەڵاتی ناوەڕاست بوو، پێشتر لە ئەنستتیوتی ئوترێختی هۆڵندا بۆ دیراساتی خۆرهەڵاتی ناوەڕاست دۆستایەتیمان دەستیپێکردبوو، ئەو دەمەی لە بەغدا بوو هەندێکجار، یان خۆی  بە ژمارە تەلەفۆنێکی نافەرمی یان سکرتێرەکەی پەیوەندی دەکرد و دەیگوت فڵان ڕۆژ پیاسەیەکی سەر دەریامان دەبێت، ئیدی دەمزانی دێتە هەولێر و دەبوو لەگەڵ چەند هاوڕێیەکدا پیاسەیەکی نێو قەڵاتی لەگەڵ بکەین.  هەموو جارێک پاش گەڕانێکی هێمن و ڕامانی قووڵ لە خشت و دەرگا و پەنجەرە و ماڵ و کۆڵانەکان، لەبەردەم دەروازەی قەڵادا ڕادەوەستا و دەیڕوانیە دیوارەکان و زۆر جار ئەم ڕستەیەی دەگوت: "هەموو شتێک لەم کوردستانەی ئێوەدا ئاماژەیە بۆ ژیان و و هەموو شتێکیش لە بەغدا ئاماژەیە بۆ مردن"، بەر لە شەڕی داعش، عەسرێکی مانگی نیسان  لە پاش پیاسەکەمان، بەدەم چاخواردنەوەی چایخانەی "مەچکۆ"وە  گوتی: "لەم سەفەرمدا دانیشتنێکی تایبەتم لەگەڵ وەزیری پلاندانانتان هەبوو، پێشتریش زانیاریی وردم لەسەر پلانەکانی نێچیرڤان بارزانی هەبوو، بە ڕاستی ئێوە  خەریکی دروستکردنی ژیانن".

بە حسابی خۆم قسەکەیم بۆ تەواو دەکرد و گوتم " بەغداش خەریکی دروستکردنی مەرگە". گوتی "وریابە، مەرگەکە بۆ ئێوەیە، بۆ ئەم پیشەسازیەتانە لە کوردستان"! ئەگەرچی سەری قایلبوونم بۆ بادا، بەڵام خوازیار بووم زیاتر قسە لەسەر ئەو لایەنە بکات، ویستم درێژەی بدەمێ و ئەو لە کورتی بڕییەوە و گوتی "گرنگ ئەوە نیە بۆچی و چۆن بەغدا وا دەکات، گرنگ ئەوەیە ئێوە چۆن و چی دەکەن بۆ ئەوەی نەتوانێ لە ژیانتان بخات". مەبەستی ئەم نووسینەی بەندە تەنها دوا دێڕی قسەکانی ئەو دۆستە هۆڵاندیەیە. بەرامبەر بە پرۆژەی بەغدا بۆ کوشتنی ژیان لەم هەرێمەدا، ئێمە چی دەکەین؟   

ئەوە ڕاستیەکی سادەیە کە ئێستا هەموو ئیرادە و ناسنامە و بوونی نەتەوەییمان لە پێگە و ئیعتیباری حکومەتی هەرێمدا بەرجەستە بووە و کاری سەرەکی بەغداش فەرامۆشکردن و کاڵکردنەوەی ئەو بوونەیە تا ڕاددەی سڕینەوەی. ئەگەر ئەجێندا سەربازی و سیاسیەکەی بەغدا لە سڕینەوەی قەوارەی هەریمی کوردستاندا شکستی هێنابێ، ئەوا جەنگە ئابووریەکەی لە دژی هەرێم درێژکراوەی هەمان ئامانج و تەواوکەری ئەو پلانەیە، پلانێک کە بریتیە لە داماڵینی حکومەتی هەرێم لە ئەرک و میکانیزمی کارکردنی و گۆڕینی لە سترەکتۆری حکومەتێکی هەرێمیەوە بۆ جۆرێک لە بانکی حەواڵەکردنی مووچە و دابڕاو لە هەر پلانێکی خۆی بۆ ئیدارەکردن و گەشەپێدانی هەرێمەکە، تا دەگاتە گەمارۆی ئابووری و سیاسی و  دیبلۆماسی. هەموو ئاماژەدانێکی سەرۆکوەزیرانی عێراق بە "مووچە"ی فەرمانبەرانی هەرێم، بە پلەی یەکەم فەرامۆشکردن و لەبیربردنەوەی "بودجە"ی هەرێمە وەک شایستەیەکی دەستووری. ئەمە لە کاتێکدا بە پێی ئەو "شتە"ی پێیدەڵین دەستووری عێراق، بەغدا مولزەمە بە پێدانی "بودجەی ساڵانەی هەرێمی کوردستان" نەک پێدانی "مووچەی مانگانەی فەرمانبەرانی پارێزگاکانی هەرێم"، ئەویش بەپێی لیستی بەغدا خۆی.

پرسیار لێرەدا ئەوە نیە کە بۆچی عەبادی بەو شێوەیە ڕەفتار لەگەڵ هەرێمی کوردستاندا دەکات؛ بەڵکو پرسیاری سەرەکی ئاڕاستەی خۆمانە و دەبێ قسە لەسەر ئەوە بکرێت کە ئەو خاڵە لاوازە سەرەکیەی ئێمە چیە کە وایکردووە عەبادی بە کەماڵی ئیسراحەت گەمە بە هەستی خەڵکی کوردستان و مافە سەرەتاییە دەستووریەکانیان بکات؟ با ڕوونتر بدوێین: کاتێک عەبادی زیاد لە جارێک ڕاشکاوانە دەڵێت " هەندێک لە لایەنە سیاسیەکانی هەرێم داوایان لێکردووم کە مووچەی فەرمانبەرانی هەرێم ڕادەستی حکومەتی هەرێم نەکەین"، تەنانەت بۆ پشتیوانی لەم گەمەیەی عەبادی هەندێک لایەنی سیاسیی کوردستانی بە ئاشکرا داوا دەکەن کە بەغدا مامەڵەی ڕاستەوخۆ لەگەڵ حکومەتی هەرێمدا نەکات وشاندی هەرێمی کوردستانیش نەبینێ؛ ئیدی ئاشکرا دیارە کە ئێمە، یان ڕاستتر بڵێم بەشێک لە ئێمە "چی دەکەین؟" بۆ خزمەتکردنی ئەو ئەجێندایەی بەغدا کە بریتیە لە کوشتنی ژیان و سڕینەوەمان وەک بوونێکی خاوەن ئیرادە و ناو و ناسنامە بەرامبەر بە ئەجێندای ململانێیەکی حیزبیانەی پەتی و شەڕانگێز و دەستکەوتێکی کورتخایەنی حیزبی و شەخسیی.
ئێستا ماکینەیەکی میدیایی لە کوردستاندا خۆبەخشانە خزمەتی ئامانجەکانی بەغدا لە دژی کوردستان دەکات و هەموو شەڕەکانی ئیرادە و مانەوەی کوردستانیان لە "شەڕی مووچە"دا کورت کردۆتەوە، بە شێوەیەک کە ئاڕاستەی ناڕەزایەتی و تووڕەییەکانیش تەنها ڕووی لە حکومەتی هەرێم بێت، نەک حکومەتی بەغدا.

من بۆ خۆم نازانم چ ناوێک لەم گەمە هاوبەشەی ئەو کەس و لایەنە کوردستانیانە و عەبادی بنێم. بەڵام بە ئەمانەتەوە قسەی ئەو باڵوێزەی هۆڵندا لەسەر ئەو لایەنانە دەکەم کە ئێستا لە وڵاتێکی دیکەی ئاسیا هەمان کار بۆ وڵاتەکەی دەکات و  لە پەیوەندیەکی کورتی ئەم ڕۆژانەی دواییدا پێیگوتم: "ئەوەی ماوتانە و بتوانێ ژیانتان پێببەخشێتەوە بوون و ناسنامەی حکومەتەکەتانە، ئەوەی حیزبەکانیشتان بەرامبەر حکومەتەکەتان دەیکات، شێتییە، شێتی، یان پێمبڵێ چیە؟". زەحمەت بوو بتوانم ڕاستگۆیانە قسەی دڵمی بۆ بکەم، بۆیە ناچار بە پێکەنینێک وەڵاممدایەوە، پێکەنینێکی سارد، پڕ لە شەرم و تەریقی. شەرم لە مێژووی خوێنێک وەک ئەوەی بۆ "مووچە" بەخشیبێتمان.. تەریقی لە ڕەفتاری تەرزە سیاسیەک کە کینە و بەرژەوەندی چاوی بەستوون و بە دەم تیژکردنەوەی چەقۆکانی بەغداوە باس لە مافی خەڵکی کوردستان و دادپەروەری و دیموکراسی و دەرزەنێک دروشمی بریقەدار دەکەن.. ئەو بازرگانە سیاسیانەی کە بمانەوێ و نەمانەوێ سبەی لەسەر عەقڵ و ویژدان و مێژووی سیاسیی نەتەوەکەمان حساب دەکرێن.






PM:02:36:15/02/2018

ئه‌م بابه‌ته 3182 جار خوێنراوه‌ته‌وه‌‌



هەموو وتارەکان کاتێک لە وێستگە نیوز بڵاودەبێتەوە تەنها بیروبۆچونی خاوەنەکانێتی