خەیاڵدانی لەناودان..!

‌عەدالەت عەبدوڵڵا

چۆن ئەو خولیا فاشییە لەناو سیاسەتی كوردیدا كۆتایی پێبهێنین، كە لەململانێی سیاسیدا، بەخەیاڵدانی لەناودانی یەكتر، كاردەكات؟ چۆن ئەم مەترسییە جڵەو بكەین بۆ ئەوەی هەم ململانێی ئاشتییانە لەنێوان هێزەكانماندا هەبێت، هەم-یش ئەگەری گۆڕانكاری و دەستاودەستكردنی دەسەڵات، وەك زادەی ئەو ململانێیە، ئەگەرێكی ئاسایی و مومكین بێت؟

ئەم پرسیارانە لەواقعی سیاسیی كوردستاندا، چارەنووسسازن، چونكە رەگەزی فاشییانە، كەم وزۆر، لەسیاسەتی زۆربەی هێزە كوردیەكاندا، هەیە. ئەوان، زۆرجار، بەئەندازەیەك لەرەفتاری سیاسیی یەكتر تووڕەن، بوونی یەكترییان لێ دەبێتە بارو بەڵا!، هەندێجار، تەنانەت دەگەنە ئەو تێزە مەترسیدارەی كە لەبەرامبەر یەكتریدا «تاقە چارەسەر» تەنها كۆتایی پێهێنان و لەناوبردنە..!.

ئەگەر هەندێ لەئەدەبیاتی نوسراو، زانیاریی دزەكردووی ناو كۆبوونەوە حزبییەكان، شایەتیدانە مێژووییەكانی شایەتحاڵانی ناو بزووتنەوەی سیاسی، بپشكنیت، نموونەی تێزی پەڕگیرانەی وەهای زۆری تێدا دەدۆزیتەوە!، بەتایبەتی كە، لەهەموو حزبێكدا، ئەگەر باڵی هەڵۆو سەربازییش بوونی نەبێت، ئەوا، لانیكەم، دەنگی پەڕگیرو هەندێجاریش بڕیاردەستی شەڕانگێزی لەو فۆرمە هەیە كە لەململانێی سیاسیدا، بە خەیاڵدانی لەناودان بیر لەمامەڵە لەگەڵ ركابەرانی سیاسیدا دەكاتەوە!، بەتایبەتی كە هەندێجارو لەهەندێ هەلومەرجی دیاریكراودا، كە تیایدا ململانێی ئاشتییانە دەگاتە بنبەست، خۆبەخۆ ئیتر، ئەو خەیاڵدانە فاشییە، رەواجی خۆی پەیدا دەكات!.

ئەو رەواج وەرگرتنە، ئەگەر كاتی و تێپەڕیش بێت، بە تەنها بەسە بۆ ئەوەی، لەهەندێ چركەساتی مێژووییدا، كە رەشبینی و هەڵچوون باڵ بەسەر هەڵوێستەكاندا دەكێشن، ببێتە خەیاڵدانی گشتیی حزبی كوردی، ببێتە قەناعەت و بڕیاری بڕیاربەدەستان، بەبۆنەی ئەوەشەوە بچینەوە ناو دەورانی تری بەریەككەوتنی ناوخۆی خوێناوییەوە، چ جای بۆ نەتەوەیەكی وەك كورد، كە بەهۆی دابەشبوون و بێ قەوارەیی و پیلانی دوژمنانەوە، بە ئەندازەی جەنگی لەگەڵ داگیركەراندا، شەڕی ناوخۆیی كردووە!، لانیكەم لەسەردەمی ئەمارەتە كوردییەكانەوە: ئەردەڵان(1169-1867ز)، بابان(1649-1851ز)، بەهدینان(1376-1843ز)، هەكاری سەدەی شازدە، سۆران(1816-1838ز) و زۆری تریش، كە زۆربەیان لەسەر دەستی یەكتر روخان!، تادەگاتە براكوژییەكانی شەستەكان و تەنانەت ناوەڕاستی نەوەدەكانی سەدەی بیستیش!.

بێگومان، ئەو قەدەرە شوومە، وەك برینێكی وجودی و سایكۆلۆژی، لەناخی هەموو مرۆڤێكی كورددا ماوەتەوەو، هۆشیارییەكی دووفاق-ی بۆ دروستكردووە!، لەسەرێكەوە، بەوە بێداری كردۆتەوە كە شەڕی خۆكوژی لەبەرژەوەندیی داگیركەراندایە، لەسەرێكی تریشەوە، رقی مێژوویی بەرامبەر بە خودی كوردبوون خۆی و تێكشكانی وجودی بۆ دەبوژێنێتەوە!، بۆیە دەبینی، هەندێجار، لەگەڵ هەر گرژییەكی ناوخۆییدا، دەبێتەوە بەدێوەزمەو بگرە سەرچاوەیەكی هەڕەشەو دنەدان بۆ توندتیژی و سڕینەوەی یەكتر!.

بەكورتی، خەیاڵدانی لەناودان، خەیاڵدانێكی فاشییانەیە، فاشییەتیش، پێش ئەوەی پیرۆزكردنی دەوڵەت، ناسیۆنالیزمێكی رەگەزپەست، رەتكردنەوەی دیموكراسی و فرەیی باڵادەستیی سیستەمێكی ستەمكار، مەزنكردنی خواهانەی رێبەر، نەهێشتنی ئازادیی ئابوری و سڕكردنی چینەكان بێت، ئایدیۆلۆژیایەكی تۆتالیتێرە، رەفتارێكی حزبییانەی پەڕگیرەو، ئەزموونە كارەساتبارەكانی، لەو كاتانەدا، دەردەكەون كە شوێنكەوتووانی دەگەنە دەسەڵات.
واتە فاشیزم، هەر تەنها لەحزبی حوكمڕاندا خۆی نمایشناكات، بەڵكو لەحزبی بەرهەڵستكاریشدا!، بەڵگەش هەردوو ئەزموونی فاشیزمی ئیتاڵی و نازیزمی ئەڵمانییە كە هەردووكیان، پێشتر، وەك هێزی بەرهەڵستكاربوون، جوڵانەوەی جەماوەرییان پێكدەهێناو هەردووكیشیان بە هەڵبژاردن گەشتنە پەرلەمان و دەسەڵات!، فاشیەكانی ئیتاڵیا لە(1921ز)و نازیزیەكانیش لە(1932ز)، بۆیە دەبێ لەئەزموونی كوردستاندا، پێش ئەوەی، بەسەر هێزی دەسەڵاتدارو بەرهەڵستكاردا، دابەش ببین، هەموومان لەبەرەیەكی بەهێزی دژایەتیكردنی توندوتیژی و خەیاڵدانی لەناودان بین كە خەیاڵدانێكی فاشییانەیەو بەكارەساتی گەورە بۆ گەلان تەواو دەبێت.


PM:12:39:12/07/2018

ئه‌م بابه‌ته 886 جار خوێنراوه‌ته‌وه‌‌



هەموو وتارەکان کاتێک لە وێستگە نیوز بڵاودەبێتەوە تەنها بیروبۆچونی خاوەنەکانێتی