سه‌رله‌ئێواره‌ی ئه‌مڕۆ سێشه‌ممه د.فوئاد مه‌عسوم، سه‌رۆك كۆماری عیراق په‌یامێكی له‌باره‌تی روداوه‌كانی رۆژی دوشه‌ممه 16ی تشرینی یه‌كه‌می 2017 كه‌ركوك و ناوچه جێناكۆكه‌كان بڵاوكرده‌وه و راگه‌یاند: " ریفراندۆمه‌كه‌ی هه‌رێمی كوردستان كێشه‌ی گه‌وره‌ی له‌نێوان هه‌ولێر و به‌غدا دروست كرد و داوایكرد كه سه‌رجه‌م لایه‌نه‌كان بگه‌ڕێنه‌وه‌سه‌ر مێزی گفتوگۆ."
هه‌وڵی زۆرمان دا بۆ چاره‌سه‌ركردنی ئه‌و كێشانه‌ی كه به‌هۆی سوربونی له‌لایه‌ن له‌سه‌ر ئه‌نجامدانی ریفراندۆم دروستبوو، جه‌ختیشی كرده‌وه كه پابه‌ندبون به ده‌ستور كێشه‌كان چاره‌سه‌ر ده‌كات و ده‌شبێت لایه‌نه‌كان پابه‌ندی پاراستنی یه‌كپارچه‌یی خاكی عیراق بن
سه‌رۆك كۆماری عیراق داواشی له هێزه چه‌كداره‌كان كرد پێشێلكاری به‌رامبه‌ر به‌پێشمه‌رگه نه‌كه‌ن و وتی: بونی هێزی پیشمه‌رگه له ناوچه جێناكۆكه‌كان پێچه‌وانه‌ی ده‌ستوری عیراق نه‌بوو، به‌ڵكو پاراستنی ئاسایشی ئه‌و ناوچانه له‌لایه‌ن پێشمه‌رگه‌وه بۆ پاراستنی كه‌ركوك بوو له تیرۆرستانی داعش.
ده‌قی پەیامەکەی سه‌رۆك كۆماری عیراق:
"بەناوی پەروەردگاری بەخشندە و میهرەبانەوە
ئەی گەلی عێراقی نەبەز ئەی جەماوەری کوردستانیی بەڕێز،
سڵاوی خواتان لێ بێت،
لە چەند سەعاتی رابردودا پارێزگای کەرکوک و ناوچە جێ ناکۆکەکان روداوی سەربازیی و سیاسییان بەخۆوە بینی، ئەوەش لە دوای جموجۆڵە کتوپڕو نائاساییەکەی هێزە ئەمنییەکانی فیدراڵیی بۆ دوبارە کۆنترۆڵکردنەوەی پێگە ستراتیژییە سەربازیی و پەترۆڵە جاڕەکان و دامەزراوە سەرەکییەکانی پارێزگاکە.. کە پێشتر زۆربەیان بە درێژایی ئەم ساڵانەی دوایی دوای بەرپەرچدانەوە بەرچاوەکەی حوزەیرانی ساڵی 2014 بەروی چەتە تاوانبارەکانی داعش لە ژێر چاودێریی هێزەکانی پێشمەرگەدا بون.
ئەو بەرپەرچدانەوە دلێرانەیە رێگری کرد لەوەی تێرۆریستان کەرکوک داگیربکەن سەرباری ئەوەی چەند پارێزگایەکی وەک نەینەواو سەلاحەددین و ئەنبار و شاری گرنگ بەتایبەتیی موسڵیشیان داگیرکردبو کە زیاتر لە سێ ساڵ لە ژێر چنگی داگیرکارییاندا بو، تا بەم دواییە بە جوامێریی و قوربانیدانی هێزە چەکدارەکانمان بە هەمو ریزەکانی سوپا و پۆلیسی فیدراڵیی و هێزەکانی پێشمەرگە و حەشدی شەعبیی و خۆبەخشە مەدەنییەکان رزگارکرا و هەمو هێزەکان بە یەکڕیزیی لە پێناوی ئازادیی و سەربەرزیی بەرەو رویان بونەوە و خوێنیان تێکەڵ بە یەک بو لە مەیدانی روبەڕوبونەوەدا لە پێناوی بەرگریکردن لە نیشتمان و هاوڵاتیاندا.
بەردەوام بونی ئەو چاودێرییە ئەمنییەی هێزەکانی پێشمەرگە لە کەرکوک لەگەڵ دەستوردا ناکۆک نەبو بەو پێیەی ئەو هێزانە بەشێکی سەرەکیین لە سیستمی بەرگریی نیشتمانیی عێراق، بۆ داکۆکیکردن لە لە سەروەریی و ئاسایشی وڵات.. لە پاڵ ئەرکە سەرەکییەکانی بۆ پاراستنی هەرێمی کوردستان.
بەڵام ریفراندۆم بۆ سەربەخۆبونی هەرێمی کوردستان لە عێراق.. ناکۆکیی ترسناکی لێکەوتەوە لە نێوان حکومەتی فیدراڵیی و حکومەتی هەرێمی کوردستان و لە نێوان خودی هێزە سیاسییەکانی کوردستانیشدا، ئەمەش وای کرد کە هێزە ئەمنییەکانی فیدراڵیی راستەوخۆ بگەڕێنەوە بۆ کۆنترۆڵکردنی کەرکوک.. ئەوەش بەو مانایە نیە کە گۆڕانکارییەک لە سروشتی دەستوریی ئەرکەکانی هێزی پێشمەرگە روبدات بەو پێیەی بەشێکن لە سیستمی بەرگریی سەربازیی نیشتمانیی عێراق.
بۆیە رۆڵەکانی گەلەکەمان لە کەرکوک ئاگادار دەکەین رێزی دەسەڵاتی قانون و دەوڵەت بگرن.. داوایان لێ دەکەین بگەڕێنەوە سەر کاروبار و ژیانی ئاسایی خۆیان.. لەم بارودۆخەدا دان بەخۆدا بگرن، تەواوی هێزە ئەمنییەکانیشمان رادەسپێرین بەهیچ جۆرێک خۆ لەقەرەی ماف و شکۆیی و رێزی هیچ کام لە هێزەکانی پێشمەرگەو کارمەندان و دانیشتوانی کورد و هەر هاوڵاتیەکی تر نەدەن لە کەرکوک و کار بکەن بۆ رێگرتن لە هەر زیادڕەوییەک و گرتن و رەوەدونانی بەرپرسیارانی ئەو رەفتارانە هەر کەسێک بێت، پەلەش بکەن لە دابینکردنی سەلامەتیی گەڕانەوەی هەرچی زوتری هاوڵاتییە کەرکوکییەکان بە سەربەرزیی و ئارامیی کە ناچار بون ماڵەکانیان جێ بهێڵن بەهۆی هەڵمەتە سەربازییەکان و ئاسەوارەکانی بارودۆخەکە.
هاوکات پێویستیی زیاترکردنی هەوڵەکان دوپاتدەکەینەوە بۆ ئەوەی لایەنە ناکۆکەکان بگەڕێنەوە بۆ دیالۆگی بەپەلەو دڵسۆزانە لە پێناوی چارەسەرکردنی کێشە سیاسیی و ئیدارییەکانی دوای ئەو روداوانە لەسەر بنەمای پابەند بون بە دستور و قانون کە مافەکانی هەموان بپارێزرێت، وشیارییش نوێ دەکەینەوە لە مەترسییەکانی فەرامۆشکردنی جیاوازییەکان و کەڵەکە بونیان بۆ ناکۆکیی توند و قوڵتر.. ئەوەش بێ جیاوازیی زیان لە هەموان دەدات سەرباری ئاسەوارە وێرانکەرەکانی بۆ ئایندەی هەمو عێراقییەکان.
ئەی گەلی مەزنمان..
لەم بارودۆخەدا کە روانین و بانگەشە و لێکدانەوەکان جیاواز دەبن لە پێگە و لێپرسراوێتیی دەستورییمانەوە زۆر شێلگیرانە گرنگیی پابەند بون بە دەستور دوپات دەکەینەوە وەک بنەمایەک بۆ هەر هەنگاو یان رێوشوێنێک کە هەمیشە بە پەرۆشین بۆ زامنکردنی.
ئێمە لە ساتە ناسک و گرنگەکاندا لە رابردودا هەوڵی زۆر و بەرچاومان دا لە پێناوی رێگە چارەیەک لانی کەم بۆ سوککردن و رەواندنەوەی ئەو قەیرانە ترسناکەی کە لە نێوان حکومەتی فیدراڵیی و حکومەتی هەرێمی کوردستاندا دروست بو بەهۆی سوربونی دوەمیان و یەک لایەنە ریفراندۆمی کرد.. بەوپەڕی هێزەوە روبەڕوی هەمو هەڕەشە و پەلامارێک بوینەوە و پابەند بونی بەهێز و نەگۆڕمان دوپات دەکەینەوە بە خستنە پێشەوەی دەستور و یەکێتیی و سەروەریی عێراق، بانگهێشتی بەپەرۆشمان نوێ دەکینەوە بۆ پێویستیی قوڵکردنەوەی پەیوەندیی برایانەی مێژویی نێوان پێکهاتەکانی گەلەکەمان و کاراکردنی پەیوەندیی خەباتی هاوبەشی نێوان هێزە نیشتمانییەکانی دژی دیکتاتۆریی و تێرۆر.
لە هەرکات زیاتر شێلگیرانەتر بەردەوام دەبین لە پابەند بون بەو پرەنسیب و پێودانگانە و پێویستیی خستنە گەڕی هەوڵ و قوربانیدانی زیاتر لە پێناوی لابردنی مەترسیی و دڕدۆنگیی و گومانەکان.. تا ئەو کاتەی رێککەوتن دەکرێت بۆ زامنکردنی ماف و ئازادییە دەستورییەکان لەرێی دیالۆگی راشکاو و بنیاتنەر کە ئەزمونی دیموکراسیی وڵات بپاریزێت و دەستکەوتەکانی کوردو عەرەب و تورکمان و تەواوی عێراقییەکان بێ جیاوازیی پەرەیان پێ بدرێت. لە روانگەی قورسایی ئەرک و لێپرسراێتییە دەستورییەکانمانەوە پێویستیی دەرکردنی قانونی پێویست دوپات دەکەینەوە بۆ بەهێزکردنی سیستمی دیموکراسیی فیدراڵیی و زامنکردنی پیشەیی و رونیی رۆشنیی پرۆسەی هەڵبژاردنەکانی داهاتو بە پابەند بون بە دەستور و بەو وادانەی کە دیاری دەکرێن. سەرباری پێویستیی پابەند بون بە پرەنسیبەکانی دیالۆگی دیموکراسیی، پاراستنی ژیانی دەستوریی، تێکشکاندنی تێرۆر و خستنە هەورازی بەرژەوەندیی عێراقییەکان لە هەر بەرژەوەندییەکی تر.
لە کاتێکدا بە پێزانینی زۆرەوە بانگەوازەکەی سەماحەتی ئایەتوڵا عوزما سەید عەلی سیستانیی بەرز دەنرخێنین بۆ پابەند بون بە دەستور وەک خۆی و پەنای بۆ ببرێت لە چارەسەرکردنی تەواوی کێشە ناوخۆییەکاندا. هیواداری و دڵنیاشین هەموان رەچاوی هەمو ئەوانە دەکەن و پێکەوە هەوڵ بدەن بۆ کاری جدیی و بەردەوام بە ئامانجی دان بەخۆدا گرتن تا کەش و هەوای لەباری دیالۆگ ئاشتی و دیموکراسیی و دەستوریی بڕەخسێت، هەنگاو بۆ پێشەوە بنرێت بەرەو گەشەپێدانی دەستکەوتەکانی سیستمی دیموکراسیی کە یەکێتیی عێراق و سەروەرییەکەی بپارێزێت.
سڵاو بۆ تەواوی شەهیدانی گەلە دلێرەکەمان..
سەرکەوتوبێت ئیرادەی عێراقییەکان لە دەوڵەتێکی دیموکراسیی فیدراڵیی پێشکەوتوی ئارام و ئۆقرەدا.
پەروەردگار عێراق و گەلەکەمان بە هەمو رۆڵە و پێکهاتەکانییەوە بپارێزێت..
ر.ع